1. Ómir iskerligi qáwipsizligi páni haqqında túsnik. Ómir iskerligi qáwipsizligi pániniń maqseti hám waziypaları

Terrorizm túrleri:
Milliy. Diniy. Siyasiy.Dástúriy (bombali )
Telefon. Yadrolıq. Ximiyalıq .Biologiyalıq. Kiberterrorizm komp.
Terrorshılıq háreketlerin ámelge asırıw ushın paydalanılatuǵın qurallar:
- suwıq qurallar
- oq atar qurallar
- jarılıwshı zatlar
- záhárlewshi zatlar
- biologik agentler
- radioaktiv zatlar
- yadro zaryadları
- elektro magnit impulsi tarqatıwshılar.
Terrorizmniń maqsetleri:
- Mámleket siyasat hám mámleket qurılısın zorlıq jolı menen ózgertiw.
- Mámlekettiń jınayatshılıqqa qarsı gúrestegi urınısların turaqlastırmaw hám buzıw.
Sotsiallıq ham ekonomikalıq máselelerdi sheshiw, dúnya jámiyetshiligine integratsiya etiliw qudretine iye bolǵan demokratik siyasiy dizimin jaratıw hám bekkemlew boyınsha qabıl etilgen qararların turaqlastırmaw hám buzıw;
- Shaxsqa jámiyetke, mámleketke siyasıy , ekonomikalıq hám ruwxıy zıyan keltiriw.
Terrorizmniń kólemleri:
- shaxsqa qaratılǵan jınayatlar;
- gruppalıq jınayatlar
- adamlardıń kóplep qırılıwı;
- mámleket boylap terrorshılıq háreketlerin ámelge asırıw:
- dúnya kólemine qarsı qaratılǵan iri kólemli háreketler.
Ózbekstan Respublikasınıń «Terrorizmge qarsı gúres tuwrısındaǵı» nızamına muwapıq respublikamızda terrorizmge qarsı gúres nızamlıq, shaxs huquqları erkinlikleri hám nızamlı mápleriniń ústinligi, terrorizmnmń aldın alıw sharaları ústinligi, jazanıń beriliw shártligi terrorizmge qarsı gúres ashıq hám ashıq bolmaǵan sharaları uyǵanlıǵı tartılatuǵın kúshler hám qurallar tárepinen terrorshılıqqa qarsı ótkeriletuǵın basshılıq qılıwǵa jáne basshılıq tárepleri tiykarında alıp barıladı. Terrorizmge qarsı gúreste Ózbekstan Respublikası Milliy qáwipsizligi xızmeti ishki isler wázirligi, Mámleketlik bajıxana shólkemi, ayrıqsha jaǵdaylar wázirlikleri qatnasadı.
Terrorshılıq háreketleri menen baylanıslı jaǵdaylarǵa túsip qalǵanda qanday háreket etiw kerek tásir qılǵanda
- Hesh qashan qolaysız jaǵdayǵa berilmeń.
- Hámme qatarlı bolıwǵa háreket etiń . Kózge taslanatuǵın kiyimlerden sırtta bolıp, boyınız bálent bolsa eń keyiń keskin háreketler etpeń .
- Átirapıńızdaǵılardı tınıshlandırıwǵa háreket etiń, bunda hár qanday usıldan, hátteki mush kóteriwden de paydalanıwıńız múmkin.
- imkan dárejede binada qáwipsiz jerdi ańlap (ayna, aynadan uzaq t.b)
- ilajı borınsha janǵın waqtında ómir ushın qáwipli bolǵan jasalma taladan tayarlanǵan kiyimlerden tezden qutılıń.
- azat bolıńıwızǵa bolǵan úmitti joǵaltpań.
Telefon arqalı zulım qılǵanda:
- ilajı barınsha «sáwbet» ti jazıp alıwǵa háreket etiń;
- jazıp alıw jolǵa qoyılǵan bolsa, sáwbetti eslep qalıw lazım;
- qońıraw etiwshi menen uzaq baylanısta bolıwǵa háreket etiń, onıń jası, milleti, jınısın anıqlawǵa háreket etiń, dawısına, sóylew intanattsiyasına itibar beriń.
Qońıraw tuwrısında tiyisli orınlar (DXX, ishki isler bólimi) ne xabar beriń, zárúr bolsa adamlardı evaklatsiya etiliwin ornatıń.
Jarılıwshı qurılma iske túskende:
- bolǵan waqiya haqqında tiyisli orınlarǵa xabar beriń.
- imkanı barınsha júzege kelgen jaǵdayǵa baha beriwge háreket etiń: partlaw jeri, jaraqatlanǵanlar sanı, janǵın shıqqan – shıqpaǵanlıǵı. h.t.b
- waqıya jayına biyganalar hám qızıǵıwshılar jaqınlawınıń aldın alıń:
-Jaraqatlanǵanlarǵa birinshi tábiyiy járdem kórsetiwge háreket etiń.
Gumanlı buyım tawıp alǵanda:
- tezlik penen tabılǵan gumanlı buyım tuwrısında xabar beriń.
- Adamlardıń gumanlı buyımǵa jaqınlasıwlarına, radio baylanıs, uyalı telefon hám radio partlatqıshtıń islep ketiwine sebepshi bolıuına jol qoymań.
- huqıqtı qorǵawshı orgonları wákilleri jetip keliwin kútiń.