1-mavzu. Turk tilida ot so’z turkumi (TÜRKÇede iSİM) Tayanch so’z va iboralar

-me harakat nomi qo’shimchasi –mek qo’shimchasi asosida yuzaga kelgan bo’lib, hozirgi zamon turk tilida asl ish-harakat otlari sifatida faol qo’llanadi. Ular hafif mastarlar (yengil masdarlar) ham deyiladi: gitme, çalışma, evlenme, okuma va hok.

Harakat nomlari egalik va kelishik qo’shimchalari ola olgani uchun qo’shma gaplarda bosh gapning barcha unsurlarining yoki ularga oid so’z birikmalaridagi otlarning o’rnini egallashi mumkin: Hatır için konuşmayı hiç başaramam. Sizi rahatsız etmeleri yersiz olmuş. Çiftliğinde avlanmamıza müsaade etmişti va hok.

Nutqda -me harakat nomining egalik qo’shimchasini olib, uzaytirilgan yana bir shakli ham uchraydi: Buradan karşıya geçmesi o kadar kolay değil.

-iş qo’shimchali harakat nomlari ham ish-harakatning tarzini bildiruvchi ot-fe’llardir: geliş, görüş, anlayış, davranış. -iş qo’shimchasi ham -me kabi egalik qo’shimchalari va turli kelishik qo’shimchalari olib turlangan holda harakat nomi qatnashgan gaplarda keng qo’llanadi, lekin, baribir, ular -me qo’shimchali harakat nomlariga nisbatan kam tarqalgan: Sizin araya girişiniz durumu kurtardı. Bunun mutlaka bir çıkış yolu vardır kabi.