1-mavzu. Turk tilida ot so’z turkumi (TÜRKÇede iSİM) Tayanch so’z va iboralar

Kelasi zamon sifatdoshlari (gelecek sıfatfiilleri).

Kelasi zamon sifatdoshlaridan turk tilida saqlanib qolgani –ecek qo’shimchasini olgan sifatdoshlardir: inecek yolcular, verilecek cevap, olmayacak teklif va hok.

-ecek sifatdoshlari kelasi zamon ifodasi va bir maxsuslik ma’nosida keladi (gelecek konuk, çalınacak kapı). Biroq maxsuslik ma’nosida kelganda -ecek sifatdoshlari ko’pincha passiv -ecek sifatdoshlari o’rnida qo’llanadi: yatacak yer; içecek su; kaçacak delik; yapacak iş kabi.

-ecek sifatdoshlari sintaktik nuqtai nazardan olib qaralganda–dik sifatdoshlariga o’xshaydi va ular kabi amalda keng qo’llanadi. Aytish mumkinki, ular o’tgan zamon sifatdoshlarining kelasi zamondagi bir parallel shaklini yuzaga keltiradi. Ularning -dik sifatdoshlaridan ko’proq o’zlari kelgan gapni sifatlashtirishda keng qo’llanishini aytish mumkin: Bavulu getirecek adama bin lira veriniz.

-ecek sifatdoshlari egalik qo’shimchalari olmasdan olmosh sifatida ham qo’llanadi: “Ondan gelecek Allahtan gelsin”. Karşıma çıkacağın gözünü patlatırım.

Bu sifatdoshlar egalik qo’shimchasi olgan holda sifat, ya’ni aniqlovchi bo’lishi mumkin: ödeyeceğiniz vergi, yapacağı körülük, karşılaşacağım güçlük kabi.

Sifatdosh o’zi kelgan gapda aniqlovchi vazifasini bajaradi: Bu işte karşılaşacağım güçlükleri yenmeliyim.

Egalik qo’shimchalari olgan -dik sifatdoshlari ham olmosh va masdar sifatida ikki alohida ifodada qo’llanadi: