1-Mavzu: Pеdаgоgik fikr tarixi va maktab amaliyotida o’qituvchi mahorati masalalari Reja

4. Pedagogik faoliyat. 
Inson faoliyatiga xos bo`lgan xususiyatlar uning 
ongliligi va maksadga yunaltirilganligidir. Inson faoliyati oldindan 
belgilangan reja asosida tashkil topgan, davomli va muntazam ravishda 
amalga oshiriladi. Masalan, uy kurish, xayvonlarni parvarish qilish, o‘quv 
yurtini tamomlash va boshqalar. Bu Harakatlar ma’lum yunaltirilgan va 
maksadga karatilgan motivlar asosida issik, sovuk, yogingarchilikdan 
o‘zini ximoya qilish uchun uy kuradi, ma’lum bilim va xukuklarga ega 
bulish uchun o‘quv yurtlarini tamomlaydi. 
Kishilarning extiyoj va kizikishlari turli – tuman bo`lganidek, shu extiyoj 
va kizikishlarni kondirishga karatilgan faoliyati ham xilma – xil buladi. 
Ammo bu xilma – xillik uchta asosiy turga bulinadi : 
1. Mehnat ;
2. O`qish ;
3. O’yin.
Mehnat
-- bu moddiy va ma’naviy boyliklar yaratishga karatilgan 
faoliyat jarayonidir. Ijtimoiy mehnat jarayonida inson xayvonlar 
olamidan ajralib chikdi. Mehnat insoniyatning yashashi va rivojlanishi, 
shuningdek Har bir ayrim shaxsning psixik kamol topishi uchun muxim 
vosita buldi. Inson faoliyatidagi mehnat esa aqliy va jismoniy mehnatdan 
iborat. 
O`qish -
- mehnat faoliyatiga tayyorgarlikning o‘ziga xos boskichidir. 
Faoliyat turi sifatida u o‘ziga xos ijtimoiy boylik xisoblangan bilimlarni 
egallash, muayyan ko`nikma va malakalarni xosil qilishga karatilgan. 
Ukishning mustakil faoliyat turi bo`lib ajralib chikishi, inson mehnatining 
tuxtovsiz murakkablashib borishi, foydalanishi uchun chukur bilim, 
ko`nikma va malakalar talab qilinadigan tobora murakkablashib 
borayotgan ishlab chikarish vositalarining joriy kilinishi natijasida sodir 

---

buladi. Ukish hamisha iroda kuchini, zur berib ishlashni va kuch 
sarflashni talab etadi. 
Inson faoliyatining yana bir turi bo`lgan o’yin -- ana shunday yetakchi 
faoliyat turi xisoblanadi. Faqat uyinda va uyin orkali bola vokelikni, shu 
jumladan, kishilarning ijtimoiy munosabatlarini, xulqini, xatti – 
Harakatlarini bilib oladi. A.S.Makarenkoning fikricha «Katta yoshdagi 
kishining xayotida faoliyat, ish, xizmat Qanday ahamiyatga ega bo`lsa, 
bola xayotida uyin ham xuddi shunday ahamiyatga ega. Bola uyinda 
Qanday bo`lsa, katta bo`lganda ishda ham ko`p jixatdan shunday buladi». 
( A.S.Makarenko. Bolalar tarbiyasi haqida leksiyalar. «O‘qituvchi», T., 
1967 y, 48 – bet).