1-mavzu. «Pedagogik fanlarni oʻqitish metodikasi» fanining predmeti, maqsad va vazifalari. Reja

Tayanch soʻz va iboralar: ta’lim turlari, ta’limni tashkil etish tizimi, oʻqitishning asosiy shakllari, oʻqitishning yordamchi shakllari.

Ta'lim turlari (illyustrativ, muammoli, dasturlashtirilgan ta'lim) va shakllarining tavsifi.
Didaktik gʻoyalar jamiyat taraqqiyoti jarayonida yangi gʻoyalar bilan boyib, takomillashib boraveradi va ular oʻziga xos tizimlar koʻrinishida shakllanadi. Shu sababli ham ta'lim turlari oʻquv jara-yonini tashkil etish va uni amalga oshirishga nisbatan turlicha yondashuvlar asosida shakllantiriladi.
Pedagogik tizimlarning asosiy turlari quyidagilardir:

• 
  arxaik (ibtidoiy);
  
• 
  qadimgi (Shumer, Misr, Xitoyda - eramizdan avvalgi uchinchi ming yillik);
  
• 
  avestit (Baqtiriya, Sugʻdiyona, Xorazmda - eramizdan avvalgi VII-VI asrlar);
  
• 
  yunon (ellins, rim-yunon, Rim - eramizdan avvalgi V-I asrlar);
  
• 
  oʻrta asr (dogmatik, sxolastik V-XVI asrlar);
  
• 
  ta'limning yangi turlari (tushuntirish, tushuntirishli-koʻrgazmali, dasturlashtirilgan, masofali oʻqitish, muammoli-dasturlashtirilgan, kompyuterlashtirilgan innovatsion, INTERNET tarmogʻ idan foydalanib oʻqitish va shu kabilar);
  

Hozirgi vaqtda, respublikamizda faoliyat yuritayotgan zamonaviy ta'lim muassasalarida ta'limning eng muhim quyidagi uch turidan foydalanilmoqda:

• 
  tushuntiruvchi - namoyish etuvchi ta'lim. Bu an'anaviy yoki axborot beruvchi ta'lim deb ataladi;
  

• 
  muammdli oʻqitish;
  

• dasturlashtirilgan ta'lim yoki kompyuterli oʻqitish. Bugungi kunda oʻrta asrda keng qoʻllanilgan ta'lim turlari dogmatik va sxolastik oʻqitish elementlari ham saqlanib kelinmoqda.
Muammoli oʻqitishda oʻquv muammolarini hal etish jarayonida bilimlarni mustaqil egallash, ta'lim oluvchilarning ijodiy fikrlash-lari va idrok etish faoliyatlarini rivojlantirish yoʻli bilan ta'lim tashkil etiladi. Bundagi ta'lim texnologiyasi turli-tumanligi bilan ajralib turmaydi. Ta'lim oluvchiiarni faol ishtirok etish faoliyatiga jalb etish bir necha bosqichlardan iborat boʻladi. Ular ketma-ket tartibda va kompleks amalga oshirilishi kerak. Bunday oʻqitishda muammoli vaziyat-ni yaratish muhim bosqich hisobianadi, chunki mazkur jarayonda fikrlash jarayonida qiyinchilik his qilinadi.
Muammoli oʻqitishning afzalliklari: shaxsiy ijodiy faoliyatni tashkil etish asosida bilimlarni mustahkam egallash, oʻqishga qiziqish-ni uygʻotish, ijodiy va mustaqil fikrlashni rivojlantirish, oʻqitishning mustahkam va amaliy natijalariga erishish.
Kamchiliklari: ta'lim oluvchilarning idrok etish faoliyatlarini boshqarishning qiyinligi, muammoni qoʻyish va hal etish uchun koʻp vaqt sariianishi, muammoli vaziyatni yaratish va mustaqil hal qilish imkoniyatini har bir ta'lim oluvchiga taqdim etishning qiyinchiligi bilan belgilanadi.