1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

Кўчмас мулк бозори сегментлари ва уларнинг тавсифи.
Кўчмас мулкни сегментлаш деганда уни маълум кўрсаткичларга асосан бир турдаги гуруҳларга ажратиш тушунилади.
Кўчмас мулк бозари сегментларга бўлинган бўлиб, ушбу сегментларни қуйидаги параметрлар бўйича ажратиш мумкин:
1. объектларнинг иқтисодий моҳияти ва фойдаланиш соҳаси бўйича қуйидаги бозор турлари ажратилади:
А) турар жой бозори;
Б) саноат соҳаси объектлари бозори;
В) қишлоқ хўжалик объектлари бозори;
Г) тижорат объектлари бозори.
2. объект тури бўйича;
А) бинолар бозори;
Б) иншоотлар бозори;
В) мулкий мажмуалар ва бошқа объектлар бозори.
3. географик белгиси бўйича:
А) муниципал бозор;
Б) ҳудудий бозор;
В) миллий бозор;
Г) жаҳон бозори.
4. инвестицион мотивацияси бўйича.
5. маҳсулотнинг нархи ва сифати бўйича.
6. кўчмас мулкка бўлган эгалик ҳуқуқининг тури бўйича.
Ҳуқуқ турлари: чекланмаган эгалик ҳуқуқи, ижара ҳуқуқи, вақт бўйича чекланган эгалик ҳуқуқи, ширкатларда қатнашиш ҳуқуқи ва ҳ.к.
7. эксплуатацияга тайёрлик даражаси бўйича:
А) қурилиши тугалланмаган объектлар бозори;
Б) тайёр объектлар бозори.
8. иштирокчилар турлари бўйича:
А) индивидуал сотувчи ва харидорлар бозори;
Б) воситачилар бозори;
В) тижорат фирмалари бозори;
Г) муниципал ташкилотлар бозори.
9. битим турлари бўйича:
А) олди-сотди бозори;
Б) ижара бозори;
В) мулкий ҳуқуқлар бозори;
Г) ипотека бозори.
10. тармоққа тегишлилик бўйича:
А) саноат объектлари бозори;
Б) жамоат бинолари бозори;
В) қишлоқ хўжалик объектлари бозори.
11. мулк шакли бўйича:
А) давлат ва муниципал объектлар бозори;
Б) хусусий объектлар бозори.
12. битимларни амалга ошириш тури бўйича:
А) бирламчи ва иккиламчи бозор;
Б) ташкиллаштирилган ва ташкиллаштирилмаган бозор;
В) анъанавий ва компьютерлаштирилган бозор;
Г) биржа ва нобиржа бозор.
Кўчмас мулк бозорининг асосий сегментлари – бу уй-жой бозори, ер бозори ва нотурар жой бинолари бозори. Уй-жой бозори қуйидагиларга бўлинади:
1) сифати паст уй-жой, анъанавий турар-жой, яхшиланган лойиҳа асосида қурилган уйлар, сталин давридаги қурилишлар, юқори қулайликларга эга уйларга бўлинадиган шаҳар уй-жой фонди;
2) шаҳар ташқарисидаги уй-жой бозори, унинг шаклланиши шаҳар ташқарисидаги шахсий қурилишга бўлган чекланишларнинг бекор қилиниши билан боғлиқ.