1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

Тузатишларни асослаш
1) Жойлашган ери. Фақатгина битта таққослаш элементи, яъни жойлашган ери билан фарқланувчи (квартиралар ҳолати бир хил) жуфт сотувларни танлаймиз – I ва III. Тузатиш катталиги қуйидагича бўлади:
200 – 300 = – 100 у.е.
2) Квартиранинг ҳолати. Фақатгина битта таққослаш элементи, яъни ҳолати билан фарқланувчи (квартиралар жойлашган ери бир хил) жуфт сотувларни танлаймиз – II ва III. Тузатиш катталиги қуйидагича бўлади:
450 – 300 = + 150 у.е.
Жуфт сотувлар бўйича тузатишлар катталиги аниқланиб, тузатишлар жадвали тузилади, тегишли тузатишлар киритилади ва ниҳоят учта таққосланувчи сотувлар бўйича тузатилган олди – сотди нархлари келтириб чиқарилади (12.2. – жадвал).
12.2. – жадвал
Тузатишлар жадвали

Таққослаш элементлари	Баҳоланаётган объект	Сотув I	Сотув II	Сотув III
Нархи, у.е./м^2	?	200	450	300
Жойлашган ери	Шаҳар чеккаси	Шаҳар чеккаси	Марказ	Марказ
Жойлашган ери учун тузатиш		0	- 100	- 100
Квартиранинг ҳолати	яхши	қониқарли	яхши	қониқарли
Квартиранинг ҳолати учун тузатиш		150	0	150
Якуний тузатиш		150	- 100	50
Сотувларнинг тузатилган нархи		350	350	350

Шундай қилиб, таққослаш объектлари бўйича тузатилган олди – сотди нархлари шаҳар чеккасида жойлашган квартира умумий майдонининг 1 м² учун қиймат 350 у/е ни ташкил қилишини кўрсатди. Киритилган тузатишларнинг ижобий ва салбий мазмунига маълум тушунтиришлар келтирамиз. Шундай қилиб, шаҳар марказида жойлашган II ва III квартиралар бўйича салбий тузатишлар киритилган (–100 у.е.). Бу шаҳар марказидаги квартиранинг қийматига салбий қўйилмани олдиндан белгилайди ва уни “шартли равишда” баҳоланаётган квартира жойлашган шаҳар чеккасига кўчирилишини назарда тутади. I ва III квартира сотувлари бўйича ижобий тузатишлар (+150у.е.) уларни “қониқарли” ҳолатдан баҳоланаётган объектникидек “яхши” ҳолатга ўзгаришини олдиндан белгилайди.