1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

бу баҳоловчи томонидан аниқланадиган 
самарали ёшдан то фойдали ҳаёт умумий муддатининг охиригача бўлган даврни 
қамраб оладиган муддатдир. Хизмат муддати узоқ элементлар фойдали ҳаётининг 
қолган муддати иқтисодий ҳаётнинг қолган муддатига тенг ёки ундан ортиқ 
бўлади. 
Ҳақиқий ёки хронологик ёш
– бу объектнинг эксплуатацияга тушган пайтидан 
бошлаб баҳолаш санасигача бўлган йиллар сонидир.
Самарали ёш
– бу баҳоланаётган бинонинг ҳақиқий ҳолати ва фойдалилигига 
мос келувчи ёш ҳисобланади. Бир вақтда эксплуатацияга топширилган ўхшаш 
қурилишлар бир хил ҳисоблаш усулида тенг бухгалтерия амортизациясига эга 
бўлади, аммо ички ва ташқи омиллар таъсирида турли хил эскиришларга юз 
тутади.
 

---

11.2. Харажатли, даромадли ва қиёсий ёндашувларда йиғилган эскиришни 
аниқлаш усуллари 
 
Ҳақиқий ёш ва иқтисодий ҳаётнинг қолган муддатининг йиғиндиси иқтисодий 
ҳаётнинг умумий муддатини ташкил қилади. 
Баҳолаш назарияси эскиришни ҳисоблашнинг учта асосий усулларини 
ажратади: 
1.
 
бозордан танлаш усули; 
2.
 
хизмат муддати усули; 
3.
 
ажратиш усули. 
Биринчи иккита усул одатда эскиришнинг умумий қийматини аниқлаш учун 
фойдаланилади. Ажратиш усули эскиришнинг умумий қиймати маълум бўлганда 
уни жисмоний, маънавий ва ташқи эскиришларга тақсимлаш учун фойдаланилади. 
1. 
Бозордан танлаш усули
. Ушбу усулда эскириш катталиги аниқланиши 
мумкин бўлган таққосланадиган объектлар ҳақидаги бозор маълумотларидан 
фойдаланилади. Бу усул барча мумкин бўлган сабаблар таъсирида эскиришнинг