1-мавзу. “Менежмент” фанининг предмети, вазифаси ва ўрганиш усуллари Режа

Бошкарув санъати – бу менежернинг, раҳбарнинг кобилияти, устомонлиги, ижодиётидир. Умуман олганда менежмент курсида бозор муносабатларининг конунларини ўрганувчи муҳим фанлардан бири ҳисобланади.
Менежмент ишини бажарувчи идоралар ва уларнинг раҳбарлари менежмент субектлари ҳисобланади. Менежмент усуллари кишиларни жамиятнинг объектив ижтимоий - иқтисодий ривожланиш қонунлари талабларини бажаришга ундайди. Улар аниқ бир усул, услуб, мақсадга эришиш йўлини ифодалайди. Демак, менежмент услуби - бу ишчи ва ходимларга, умуман, менежмент объектига қўйилган мақсадга эришиш жараёнида уларнинг фаолиятини мувофиқлаштиришдир. Менежментнинг махсус изланиш усуллари сифатида қуйидагиларни келтириш мумкин:
1. Тизим усули менежмент муаммоларини ечишда ишлатилади ва тизимнинг бутунлигига асосланади. Тараққий этган давлатларда мазкур усулнинг тизимли мажмуали, тизимли таркибли, тизимли фунционал, тизимли коммуникацион ва бошқа кўринишлари мавжуд.
2. Изланишнинг мажмуали усули воқеаларни ва уларнинг бир-бири билан бўлган алоқаларини фақат ушбу фан усули билан эмас, балки бошқа хил ҳодисаларни ўрганувчи фанлар билан тадқиқ этади.
3. Изланишнинг таркибий усули - бу мураккаб ҳодисаларни бўлакларга ажратишдан иборат.
4. Вазиятли ёндашиш — бу менежмент фаолиятининг мақбул усулларини ички ва ташқи шароитга қараб белгилаш.
5. Интеграцион ёндашиш - бу изланиш усули бошқа усуллар кўрсаткичларини ҳисобга олиш асосида бошқаришни тадқиқ этиш ҳисобланади.
6. Моделлаштириш бошқарилувчи объектни турли схема, график ва чизмалар, хомаки материаллар тайёрлаш ёрдамида бошқариш усули.
7. Математик ёндашув - оптимал қарор қабул қилиш мақсадида математик услублар ва компютерлар кенг миқёсда қўлланади.
8. Кузатиш усули - бу менежмент объекти тўғрисидаги маълумотни режали, илмий, уюштирилган асосда тўплаш усули.
9. Эксперимент усули - менежмент асосида бошқарилувчи объектга нисбатан намунавий, тажрибадан ўтган усулларни қўллаш.
Ундан ташқари, менежментнинг энг асосий билиш услуби диалектик услуб бўлиб, у менежментга ўрганилаётган ижтимоий ҳодисаларнинг моҳиятини очишда ёрдам беради.