|
4. “Elektron biznes asoslari” fanining predmeti, maqsad va vazifalari.
Hozirgi jamiyat rivojlanishning shunday bosqichida turibdiki, bu bosqichda yangi axborot texnologiyalarining tez tarqalishi jarayoni va shu jarayon ta’sirida ijtimoiy iqtisodiy hayotning ko’plab jabhalarida o’zgarishlar sodir bo’lmoqda.
Global axborot va kommunikativ texnologiyalarning rivojlanishi natijasida paydo bo’lgan elektron muhitning mavjudligi va shu muhitning afzalliklaridan o’z ish faoliyatida foydalanatgan korxonalarning ko’pligi mamlakatimiz Hozirgi zamon iqtisodiyotining muxim belgici bo’lib hisoblanadi. Hozirgi zamon tadbirkorlari axborot texnologiyalarining imkoniyatlaridan faol foydalanayaptilar. Ushbu foydalanishning darajasi ko’pchilik hollarda tadbirkorning biznesni yuritishdagi muvoffakiyatini, uning ichki va dunyo bozoridagi tutgan o’rnini belgilab beradi.
Axborot texnologiyalari sohasidagi sunggi yangiliklardan foydalanish mamlakat iqtisodini xom-ashyo tarmoklariga boglikligini sustlashtirdi va yukori texnologik xizmatlar sohasini kuchaytirdi.
XX asrdagi axborot texnologiyalarining eng axamiyatga molik yutuklaridan biri bo’lib internetning paydo bulishi va rivojlanishi hisoblanadi. Internet orkali ma’lumotlarni o’zatish standartlari va texnologiyalari biznesga oid ma’lumotlar almashuvining universal (ko’p tarmokli) muhitiga aylandi va ko’pgina hollarda elektron biznes sohasida biznesni yuritish tamoyillarini aniqlab berdi.
Internet ajoyib muhitni tashkil etadi. Uning yordamida xar bir korxona o’zi ishlab chikargan tovarlar va xizmatlar tugrisida ma’lumotlar tarqatishni amalga oshirishi, marketing izlanishlar olib borishi, o’z mijozlari bilan savdo-sotikdan keyingi alokani davom ettirishi mumkin. Xususiy va uncha katta bo’lmagan korxonalar internet texnologiyalariga asoslangan elektron biznesning afzal tomonlaridan keng foydalanish imkoniyatiga ega buldilar.
Mamlakat iqtisodiyoti sharoitida elektron biznesning rivojlanish yo’nalishlarini aniqlash, chet el tajribasining ilmiy umumlashmasi va O’zbekistonda elektron biznesni rivojlantirish, undan foydalanish bo’yicha takliflarni ishlab chiqish xalk xujaligining muxim vazifalaridan biri bo’lib hisoblanadi.
Axborot texnologiyalarining yukori tezlikda rivojlanaetganligi va yakinda paydo bo’lganligini hisobga olgan holda yukori tezlikda rivojlanib mukammallashib boraetgan elektron biznes amaliyoti nazariyani ortda koldirmokda va shu sababli bu xodisa va uning iqtisodiy munosabatlar tizimida tutgan o’rni to’liq o’rganilmagan.
Elektron biznesning rivojlanish muammosini ishlab chiqishga o’zimizning va chet ellik mutaxassislarning mexnati singgan. Ular katorida I.Balabanov, I.Goldovskiy, D.Koze, G.Mins, A.Naumov, L.Novomlinskiy, D.Shnayderlar xam bor.
Axborot texnologiyalari va elektron biznesning turli jabhalarida qo’llanilishi tugrisida bir kator asarlarning bulishiga karamay elektron biznes faoliyati jarayoni tugrisidagi savollar etarlicha yoritilmagan.
O‘zbekiston iqtisodiyotining shakllantirilishi va kelgusida uni iz- chil rivojlantirilishiga yuqori iqtisodiy samaradorlikni ta’minlovchi elek- tron biznesning zamonaviy konsepsiyasini keng miqyosda qo‘llamas- dan erishib bo‘lmaydi.
Bugungi kunda elektron biznes tizimi infratuzilmasi, zamonaviy modellari, tashkiliy-iqtisodiy qarorlarni qabul qilish tamoyillari va usul- larini ishlab chiqish bilan bog‘liq bo‘lgan bir qator nazariy va uslubiy masalalar hali o‘z yechimini topmagan. Qabul qilingan qonunchilik ba- zasi hamda O‘zbekiston iqtisodiyotining zamonaviy xususiyatlarini hi- sobga olgan, samarali amal qiladigan elektron biznesni qurishning nazariy va uslubiy asoslari yetarli darajada ishlab chiqilmagan. Bozor iqti- sodiyoti talablariga javob beradigan Internet-kompaniyani hamda uning tarkibida elektron magazinlarni tashkil qilishning, shuningdek, ularning qiymatini baholashning eng samarali varianti mavjud emas.
Ommaviy axborotni an’anaviy vositalaridan farqli o‘laroq, Internet quyidagi muhim afzalliklarga ega: interfaollik, muallif va kitobxon o‘r- tasida teskari aloqaning mavjudligi, foydalanuvchiga shaxsiy yondashuv qo‘llash imkoniyati, axborot taqdim etishning yuqori tezligi. Narxi esa muxbirning olisligiga ham, uzatilayotgan xabarning hajmiga ham bog‘- liq emas (odatda, faqatgina Internetga kirish uchun haq to‘lanadi).
"Elektron biznes asoslari" fanini o’qitishning asosiy maqsadi bo’lib, talabalarga internet tarmog’i orqali professional biznesni yuritishni o’rgatish hisoblanadi.
Bu kursni o’qitish quyidagi vazifalarni hal etilishini taqozo etadi:
- talabalarni zamonaviy biznes bilan tanishtirish;
- ularga internet va uning imkoniyatlari haqida chuqur ko’nikmalarni shakllantirish va bu borada ularga yaqindan yordam berish;
- talabalarni elektron pochta xizmatlaridan foydalanishga o’rgatish;
- talabalarni internetda biznes bilan shug’ullanish ko’nikmalarini hosil qilish va shakllantirish va boshqalar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
