1-мавзу. Боғловчи моддалар р е ж а

Технологик схема. Мергел оҳактош портлаш йўли билан қазиб олинади, майдаланади, сараланади ва куйдирилади.
Оҳак куйдирувчи агрегат сифатида шахта ёки айланма печлардан фойдаланилади. Шахта печларда камида 20-40 мм ўлчамда бўлган оҳактош, айланма печларда эса 15-20 мм ўлчамдаги оҳактош куйдирилади.
Гидравлик оҳакни куйдириш температураси амалда 800-900⁰ С дан 1000⁰ С гача бўлади. 1100 ⁰С дан юқори температура тавсия қилинмайди, куйдириш температураси шундан ошса, маҳсулот сўниш қобилиятини йўқотади.
Гидравлик оҳак ишлаб чиқариш учун доломитлашмаган, шунингдек, доломитлашган оҳактошлар қўлланилади. Доломитлашган оҳактошлардаги МgСО₃ миқдори 20% гача боради.
Бундай оҳактошларни куйдираётганда талайгина магний оксиди ҳосил бўлади. Магний оксиди эса куйдириш температураси 800-900⁰ Сдан ортиши билан сувга нисбатан активлигини тобора камайтира боради.
Бундай магнезия секин сўнади ва қотиб қолган бетонда ҳам сўнишни давом этириши мумкин. Натижада бетон ёрилиб кетиши мумкин.
Шунинг учун ҳам доломитлашган мергел оҳактошларни юқорида кўрсатилгани каби 800-900⁰С дан ошмайдиган температурада шахта ёки айланма печларда куйдириш керак.
Шахта печ тури ишлатиладиган оҳактошларнинг кимёвий таркибига қараб танланади. Оҳактошлар доломитлашмаган бўлса, хом ашё билан ёқилғи аралаш солинадиган печлар ишлатилади. Доломитлашган оҳактошлар эса ёқилғи батамом ёнгандан, ўтхонаси ташқарига чикарилган печларда ёки анча тежамли ним газ печларда куйдирилгани маъқул. Акс ҳолда, магний оксиди куйиб кетади. Туйилган сўндирилмаган оҳак ишлаб чиқаришда доломитлашмаган оҳактошлар хом ашё билан ёқилғи аралаш солинган печларда куйдирилгани яхши.
Чунки майда туйилган ҳолдаги ёқилғи кули оҳакнинг гидравлик хоссаларини оширади.
Айланма печлар ишлаб чиқаришнинг бу соҳасида кам ишлатилади. Чунки ёқилғи сифатида кўмир чангини ишлатишга, кўмир чанг тайёрлашни ташкил этиш учун кўп маблағсарфлашга, шунингдек куйдириш учун анча кўп, яъни шахта печларида куйдирилаётган вақтдаги 12-15% ўрнига оҳак оғирилигига нисбатан 20% гача шартли ёқилғи сарфлашга тўғри келади. Шунга қарамасдан, бошқа бир қатор кўрсаткичлари, жумладан, сермеҳнатлилиги жиҳатидан шахта печларга қараганда анча тежамли калта айланма печлар ишлатилади.