1-мавзу. Боғловчи моддалар р е ж а

Назорат саволлари

1. 
   Магнезиал боғловчи материаллар деб нимага айтилади?
   
2. 
   Каустик магнезит ишлаб чиқариш қандай жараёнлардан иборат?
   
3. 
   Каустик магнезит қанчалик сифатли пиширилгани қандай аниқланади?
   
4. 
   Магнезиал боғловчи моддалар қандай хоссаларга эга?
   

8-мавзу. Магнезиал боғловчи моддалар (қотиш назарияси.)
РЕЖА
1.Магнезиал боғловчи моддаларни қотиш назарияси.
2.Магнезиал боғловчи моддаларнинг қўлланиш сохалари.


Таянч сўз ва иборалар: каустик магнезит, каустик доломит, қотиш жараёни, тишлашиш, ксилолит, фибролит, термоизолятсион моддалар, сувоқ қоришмалар, сунъий мармар .
Магнезиал боғловчи моддаларни қотиш назарияси
Каустик магнезит оддий сувда қотмайди. Уни хлорли магний (МgCl₂ 6H₂О) эритмаси билан қориштирилганда Мg(ОH)₂ ва ҳосил бўлиб, у аста-секин қота бошлайди.
Академик А.А.Байков назариясига кўра, аввал юқоридаги бирикмалардан тўйинган эритмага айланиб ундаги маҳсулот реакция натижасида гел каби кристалланиши ҳисобига қоришма зичлана бошлайди ва қотгандан сўнг у мустаҳкам кристалл ҳолатга айланади.
Каустик магнезит қоришмаси қуруқликда тез қотади. Тишлашишнинг бошланиши 40 мин.дан сўнг, тугалланиши эса 8 соатгача давом этади. Бир қисм магнезит, уч қисм қарағай қириндисидан тайёрланган намунанинг ўлчами 10х10х10 см³, унинг сиқилишдаги мустаҳкамлиги 40...60МПа.
Каустик доломит (CаCО₃ МgCО₃) ни 9000⁰С температурада қиздирилса, ундаги магний карбонат (МgCО₃ ) магний оксид (МgО) ва карбонат ангидрид (CО₂) газларига ажралади ёки бошқа сўз билан айтганда, диссосиацияланади. Аммо ундаги калций карбонат (CаCО₃) ўзгармасдан қум ёки шағал кўринишида қолади. Ҳосил бўлган маҳсулот совитилганидан сўнг туйилиб, тунука бочкаларга жойланади. Каустик доломитнинг магнезитга нисбатан активлиги кам.
А.А.Байков бўйича каустик магнезитнинг қотиш жараёни магний оксидини гидратлашдан иборат ва қуйидаги реакция бўйича ўтади:
МgО +Н₂О=Мg(ОH)₂
Ҳозирги вақтда МgО ни ҳосил бўлишидан ташқари Мg нинг хлорли оксиди ва МgО, МgCl₂∙H₂О ҳосил бўлиши аниқланади. Каустик магнезит МgCl₂ эритмаси билан қорилганда МgО нинг бир қисми МgО га нисбатан тўйинганга қадар ҳамда Мg(ОH)₂ эритмасига нисбатан ҳам тўйинган бўлиб, магний гидрооксид каустик магнезит заррачалар юзасида гел масса ҳосил қилиб уларни боғлайди.
Ҳосил бўлган гел маҳсулотларни қотаётган массани зичлигини ошириб ва кристалланиш марказини ҳосил қилади. Доломитни куйдиришда қисман оҳак ҳосил қилиб, оҳакни карбонлайди. Яна Мg оксиди CаCО₃ , сув билан ўзаро таъсир этиб комплекс бирикмалар ҳосил қилади.
Магнезиал боғловчи моддалар сув билан қорилмай балки хлорли ва сулфатли тузлар эритмалари қориштиргич бўлиб хизмат қилади. энг кўп тарқалган МgCl₂∙6H₂О, МgCl₂∙7H₂О дир. Каустик магнезит ва МgCl₂ нисбати МgО 62-67%, МgCl₂∙6H₂О –38-33% да олинади.
Камайтириш ва сувга чидамлилигини ошириш учун 5-15% консентрацияли FеСО₄ ишлатилади.