1-мавзу. Боғловчи моддалар р е ж а

Назорат саволлари

1. 
   Ҳавои қурилиш оҳагини ишлаб чиқариш технологиясини сўзлаб беринг.
   
2. 
   Шахтали печни ишлаш принципини тушунтиринг.
   
3. 
   Айланма печни ишлаш жараёни сўзлаб беринг
   
4. 
   Оҳак ишлаб чиқариш жараёнини тушунтириб беринг
   

5.Ҳавои қурилиш оҳагини ишлатилиши ҳақида гапиринг.
7-мавзу. Магнезиал боғловчи моддалар


РЕЖА

1. Каустик магнезит ва доломит ишлаб чиқариш жараёни, хом ашёси.

2. Магнезиал боғловчи моддаларнинг хоссалари.
Таянч сўз ва иборалар: каустик магнезит, каустик доломит, шахта печ, айланма печ, қотиш жараёни, тишлашиш.
Магний хлорид (MgCl₂) нинг сувли эритмаларига қориладиган ва майда туйилган каустик магнезит ёки каустик доломит кукунларидан иборат ҳавода қотадиган боғловчи моддалар магнезиал боғловчи материаллар деб аталади.
Каустик магнезит кукуни билан магний хлорид эритмасининг ҳавода тез қотадиган хамирсимон аралашмаси баъзан Сорель цементи деб (ихтирочининг номи билан) аталади.
Каустик магнезит табиий магнезитни 750-850⁰С температурада куйдириб, сўнгра пишган маҳсулотни кукунсимон ҳолгача туйиш йўли билан олинади.
Магнезит магний карбонат (MgCО₃) тузидан иборат бўлиб, табиатда икки хил, яъни аморф ва кристалл кўринишда учрайди.
Кристалл магнезит (таркибидаги қўшилмаларга қараб) қул ранг, оқ, баъзан сариқ ва ҳатто жигар ранг тусда аниқ кристалл тузилишда ва шишадек ялтироқ бўлади. Унда СаСО₃ ва ҒеСО₃ кўринишлардаги қўшилмалар бор. Аммо соф ҳолида ҳам учрайди.
Магнезитнинг кимёвий таркиби куйидагича: 47,82% МgО ва 52,18% СО₂. Каустик доломит табиий доломит (МgCО₃·CаCО₃) ни куйдириш натижасида олинади. У кальций ва магнийнинг қўш тузидан иборат бўлиб, қуйидаги кимёвий таркибга эга: 54,2% СаСО₃ ва 45,8% МgCО₃.
Каустик магнезит ишлаб чиқариш тайёрлаш жараёнлари (хом ашёни қазиб олиш, саралаш, майдалаш) ва асосий жараёнлар (куйдириш ҳамда туйиш) дан иборат.
Хом ашё ишлаб чиқариш схемасига қараб майдаланади. Масалан, шахта печлар учун йирик, айланма печлар учун майдароқ материал зарур.
Магнезитни куйдириш учун печларнинг ҳамма туридан (хумдондан тортиб махсус конструкциядаги механик печларгача) фойдаланиш мумкин, аммо кўпгина ўтхонаси ташқарига жойланган шахта печларда куйдирилади. Куйдираётганда магнезит парчаланади ва қуйидаги реакция бўйича магний оксиди билан ангидрид газига ажралади: