1-мавзу. Боғловчи моддалар р е ж а

19-мавзу Шлак ва шлакли цементлар
Р Е Ж А
1.Оҳак-шлакли боғловчи моддалар.
2. Оҳак-шлакли боғловчи моддаларнингтаркиби.
3. Оҳак-шлакли боғловчи моддаларнинг хоссалари ва қўлланиши.
Таянч сўз ва атамалар: сўндирилмаган оҳак, гранулланган домна шлак, қуритиш, майдалаш, ҳажмий оғирлик, мустаҳкамлик, сувга талабчанлик, гипс-цемент-пуццолан боғловчи модда, сульфат-шлакли цемент.
Оҳак-шлакли боғловчи моддалар сўндирилмаган оҳак, гранулланган домна ёки электротермфосфор шлакини ва гипс биргаликда туйиш йўли билан олинади (19.1-расм). Оҳак – миқдори шлакнинг сифатига қараб 10 – 30% оралиқда ўрнатилади. Оҳак –шлакли боғловчи моддалар оҳак таркибидаги қўзғатгич Са(ОН)₂ таъсирида қотади. Бунда шлакопортландцемент шлак ва сув ўзаро таъсирлашганда кечадиган жараёнлар содир бўлади.

19.1-расм. Оҳак-шлак цемент ишлаб чиқариш технологик схемаси
1-кран; 2-пластинкали озиқлантирувчи; 3-майдалагич; 4-тасмали конвеер; 5-тасмали озиқлантирувчи; 6,7-бункерлар; 8-қуритиш барабани; 9-елеватор; 10-сиклон; 11-енгсимон филтр; 12-тасмали транспортер; 13-вентилатор; 14-насос; 15-тасмали транспортер; 16-тегирмон; 17-пневмонасос; 18,19-сепараторлар; 20,21-силослар; 22,23-юк туширувчи; 24-пневмонасос; 25-семент ташувчи; 26-вагон; 27-аэрожелоб.
Оҳак – шлакли боғловчини ишлаб чиқариш жараёни қуйидагилардан иборат: хом – ашёвий моддаларни омборга жойлаштириш шлакни қуритиш, оҳакни майдалаш, туйишдан олдин хом – ашёни ўлчаш, биргаликда туйиш, тайёр маҳсулотни ишлатиш жойига жўнатиш. Шлакни 600–700⁰ С ҳароратда қуритиш барабанларда қуритилади. Оҳак–шлакли боғловчини шарли, трубали тегирмонларда №008 элакда 3 – 5% қолдиқ қолгунча майдалайди.
Хоссалари: Зичлиги 2,5 – 2,9 г/см³ни ташкил этади ва таркибидаги оҳак турига ва миқдорига боғлиқ.
Хажмий оғирлиги: сочилувчан ҳолатда 800 – 900 зичлантирган ҳолатда 1200 –1400 кг/м³.
Сувга талабчанлиги: таркибидаги оҳак миқдорига, турига боғланган ҳолда баланд, тутиб қолиш муддатлари: тутиб қолиш бошланиши 24 соат олдин эмас, охири 4-8 соатдан кеч эмас.
Мустахкамлиги: бўйича 50, 100, 150, 200 маркаларга бўлинади. Совуққа чидамлиги 25 – 50 циклларга тенг. Бу боғловчи моддадан паст маркали ер – сувости буюмлар ишлаб чиқарилади, фақат навбатма навбат музлаш ва эриш, қуриш, намланиш шароитларда ишлатиши ман этилади.