1. Fanning maqsadi va vazifasi. Dunyo siyosiy kartasining shakllanishi

1924 yil dunyo siyosiy kartasida 2-sotsialistik davlat paydo bo’ldi. U Mangoliya Xalq Respublikasi edi. SHunday qilib jahon mamlakatlari sotsialistik va kapitalistik sistemaga bo’lindi.

II-jahon urushi dunyoni qayta taqsimlash va sotsialistik sistemani yo’qotish uchun 1939 yil boshlandi. 1940 yil G’arbiy Belorussiya, G’arbiy Ukraina va Moldaviya SSSR tarkibiga qayta qo’shib qaytarib olindi.SHu yili Boltiq bo’yi respublikalari Latviya SSR, Litva SSR va Estoniya SSR lar tashkil topdi va SSSR tarkibiga qo’shildi.

1941-45 yillari SSSR - Germaniya urushi natijasida va Germaniyaning yengilishi munosabati bilan jahonda sotsialistik sistema kengaydi va kuchaydi.

G’arbiy Yevropadagi Germaniya tomonidan bosib olingan bir qator davlatlar Germaniya zulmidan ozod etildi va sotsialistik davlatlar qatoriga qo’shildi. 1.Pol’sha 5. Ruminiya

2.GDR 6. Bolgariya

3.CHexoslovakiya 7. Yugoslaviya

4. Vengriya 8. Albaniya

1945-yil Yapon militarizmini tor-mor keltirilishi (SSSR tomonidan) munosabati bilan va SSSR tazyiqi ostida Horijiy Osiyoda 4 ta davlat sotsialistik sistema qatoriga qo’shildi.

1.Xitoy Xalq Respublikasi

2.KXDR

3.Vetnam

4.Laos

1959 yil Amerika qit’asida ham sotsialistik davlat paydo bo’ldi.Bu davlat Kuba Respublikasidir. SHunday qilib jahon sotsialistik sistemasida jami 16 ta davlat mavjud edi.

XX-asrning 2-yarmidan boshlab Afrika, Osiyo va Lotin Amerikasi mamlakatlarida milliy ozodlik harakatlari kuchayib ketdi. Bunday harakatlar ayniqsa Afrika qit’asida II-jahon urushida yengilgan mamlakatlarning mustamlakalarida keskin tus oldi. Masalan: 1957 yilni o’zida Afrikada 20 ga yaqin davlat mustamlaka zanjirini uloqtirib tashlab ozodlikka erishdi. SHuning uchun 1957-yil Afrika mustaqillik yili deb e’lon qilingan.

Ma’lumki, I-jahon urushida Yer shari hususan, Afrika qit’asi o’sha davrdagi agressiv davlatlar Buyuk Britaniya, Frantsiya, Italiya, Belgiya, Portugaliya, Ispaniya kabi davlatlar tomonidan bo’lib olingan edi.

Mustamlakachi davlatlarni II-jahon urushida kuchsizlanishi va mag’lubiyatga uchrashi mustamlaka mamlakatlarida milliy ozodlik harakatlarini keskin tus olishiga sabab bo’ldi.

1990 yillarga kelib dunyo siyosiy kartasida kuchli o’zgarish ro’y berdi. Ular quyidagilar:

-GFR va GDR birlashib yagona Germaniya davlatini tashkil topishi.

-Varshava shartnomasi va O’IYoK tashkilotlarini tarqatib yuborilishi.

-SSSR ning parchalanib ketishi natijasida dunyo siyosiy kartasida 15 ta suveren davlatni paydo bo’lishi.

-CHexoslovakiyaning ikki davlat bo’lib parchalanishi. CHexiya-Praga, Slovakiya-Bratislava

-YuFSR dagi siyosiy ahvolni keskinlashuvi va o’zaro janglar natijasida 6 ta suveren davlatlar paydo bo’ldi

1. 
   Xorvatiya-Zagreb;
   
2. 
   Bosniya va Gertsegovina-Saraevo;
   
3. 
   Makedoniya-Skope;
   
4. 
   Sloveniya-Lyublyana
   

5. Serbiya - Belgrad

6. CHernogoriya – Podgoritsa