1-amaliy mashg’ulot Atmosfera havosida zaxarli moddalarning tarqalish va tashlanayotgan chiqindilarning mumkin bo’lgan chegaraviy miqdorini hisoblash

Tuproq ifloslanganligining ta’rifi	Ifloslanish xarakteri	Tuproqlardan foydalanish imkoniyatlari
Kerakli tadbirlar
I. Ruxsat etilgan	Tuproqdagi zarali moddalar miqdori tabiiydan kattaroq va CHREKdan kichikroq	Har xil o’simliklar uchun foydalanish	Tuproq toksikligini kamaytirish (ohak, organik o’g’itlar va boshqalarni kirgizish).
II. Zararli	Tuproqdagi zarali moddalar miqdori limit, umumsanitariy, suvdagi va havodagi migratsion ko’rsatkichlar bo’yicha CHREKdan kattaroq va translokatsion ko’rsatkich bo’yicha CHREKdan kichikroq	Har xil o’simliklar uchun uzluksiz tuproqning sifatini nazorat qilish bilan foydalanish	I punktda ko’rsatilgan tadbirlarni ishlatil.
III. Yuqori zararli	Tuproqdagi zarali moddalar miqdori translokatsion ko’rsatkich bo’yicha CHREKdan katta	Texnik o’simliklar uchun foydalanish.	I punktda ko’rsatilgan tadbirlarni ishlatil. Bundan tashqari o’simliklar, oziq ovqatlar va yemlardagi zararli moddalar miqdorini nazorat qilish 2. Ko’k o’tdan mol yemlari sifatida chegaralangan foydalanish
IV. Jo’da zararli	Tuproqdagi zarali moddalar miqdori xama zararlik ko’rsatkichlar bo’yicha CHREKdan katta	Tuproqlardan texnik o’simliklarni o’stirish uchun foydalanish yoki qishloq xo’jaligili foydalanishidan chiqarish.	Ifloslantirish darajasini kamaytirish, tuproqdagi zararli moddalarni zararsizlantirish. Suv buloqlarida kimyoviy moddalar miqdorini nazorat qilish.

2-topshiriq. Yashash joyilaridagi tuproqlar kimyoviy ifloslanishining zararligini baholang.

Tuproqlarining kimyoviy ifloslanish darajasi ko’yidagi ko’rsatkichlar bo’yicha baholanadi:

1. 
   kimyoviy moddaning kontsentratsiyasining koeffitsienti K_s (har bir zararli modda uchun aniqlanadi)
   

K_s = S/S_f
bu yerda S - tuproqdagi kimyoviy moddaning haqiqiy miqdori,
S_f - tuproqdagi kimyoviy moddaning tabiiy miqdori, S_f = 0,1...0,5CHREK tanlab oling.

2. 
   ifloslanishning jam’iy ko’rsatkich
   

bu yerda n – tuproqdagi har xil zararli moddalar soni.

3. 
   4–jadvalga qarab xulosani yozing.
   

Ifloslanish jam’iy ko’rsatkichi (Z_c) bo’yicha tuproq ifloslanishining zararligini baholash 4–jadval