1-2- ma’ruza. Mashina detallari va ish jihozlari

1.5.1.
 
Bloklar 
Blok oboymalari montaj va takelaj ishlarida mustaqil yuk ko‘tarish qurilmasi 
sifatida ham shuningdek, ish jihozlari egiluvchan osmaga ilib qo‘yilgan qurilish 
mashinalarining konstruksiyalari, boshqarishning kanat-blok sistemasida ish organlari 
tarzida ham ishlatiladi. Har qanday blok oboymasining asosiy qism bo‘g‘inlarida ma’lum 
diametrli kanatga mo‘ljallangan ariqchalari bo‘lgan bitta (1.20-rasm, a) yoki bir nechta 
(1.20-rasm, б) cho‘yan yoxud po‘lat bloklar (roliklar) 
4
dan iborat. Bloklar (roliklar) 
chekkalar 1 orasiga qimirlamaydigan qilib mahkamlab qo‘yilgan o‘q 
3
ga nisbatan dumalash 
yoki sirpanish podshipniklarida aylanadi. Chekkalar o‘zaro boltlar bilan, kanat 
mahkamlanadigan halqa va traversa 5 bilan o‘q 
2
vositasida biriktiriladi. Traversa 5 da sferik 
shaybada yoki tirak podshipnikda ilmoq yokn sirtmoq 
6
mahkamlangan. Montaj ishlarida 
yuk ko‘tarish qobiliyatn 0,5 dan 30 t gacha bo‘lgan bir, ikki, uch, to‘rt va besh blokli 
oboymalar keng tarqalgan. 
1.20 - rasm. Ilgak osmalari yoki qo‘zg‘aluvchan bloklar. a)-bir blokli; 6)-Ы
Г
necha blokli. 
Barabanlar 
kanatlarni bir qavat yoki ko‘p qavatli kilnb o‘rash va yotqizish uchun 
mo‘ljallangan. Kanat bir qatlamli qilib o‘ralganda vint ariqchalari o‘yilgan barabanlar (1.21-
rasm) qo‘llaniladi, bu arnqchalar barabanning kanatga tegishish yuzasini oshiradi, kanatni 
barabanga to‘g‘ri yotqizadi va o‘ramlar orasidagi ishqalanish bo‘lmasligini ta’minlaydi. 
Kanatni ko‘p qavatli qilib o‘rashga mo‘ljallangan baraban (1.21-rasm, б) silliq sirtga ega. 
Baraban (g‘altak) lar cho‘yan yoki po‘latdan qo‘yiladi yoki list po‘latdan 
payvandlab tayyorlanadi. Kanat barabanga siquvchi plankalar bilan boltlar yordamida (1.21-

---

rasm, в) yoxud ponali qisqichlar bilan (1.21-rasm, г) mahkamlanadi. 
Barabanga kanatni to‘g‘ri joylash uchun kanat joylagichlar xizmat qiladi, ular 
kanatni siljishdan va tarangligi kamayganida chigallashib ketishdan saqlaydi. Kanatni 
uzoqqa chidashi chig‘ir barabanlari va bloklari diametriga bog‘liq. 
1.21-rasm. Baraban turlari.