1- mavzu. Kirish. Areal lingvistikaning maqsad va vazifalari

6-mavzu. Izoglossa, uning taʼrifi, tasnifi
Reja:

1. Izoglossa terminining maʼnosi va paydo bo‘lishi. 

2. Izoglossalarning turlari. Tillararo va shevalararo izoglossalar.
3. Genetik va konvergent izoglossalar. 
Tayanch tushunchalar
: izoglossa, izofon, izomorf, izoleks, genetik va 
konvergent izoglossalar.

Izoglossa.
 
Bu so‘z
 
lotincha bo‘lib, 
izo 
– teng, 
glossa 
– til degan 
ma‘nolarni bildiradi va bir dialekt, lahja doirasidagi yoki qarindosh tillardagi 
fonetik, leksik va grammatik xususiyatlar mosligi darajasiga ko‘ra tarqalishini 
ko‘rsatadigan shartli belgidir. lingvistik kartalarda til va sheva xuusiyatlarining 
chegara chiziqlarini belgilashda har bir lingvistik belgini ifodalashda 
qo‘llanadigan shartli belgidir. Termin latish dialektologi A. Bilenshteyn 
tomonidan kiritilgan. U quyidagi maʼnolarni anglatgan: 
- kartalashtirishda lingvistik arealning atributini ko‘rsatadi; 
- kartadan tashqaridagi lingvistik arealning atributini ko‘rsatadi. 
Izoglossalar vazifasini fonemalar, ularning variatsiyalari, morfemalar, 
ularning variantlari, grammatik shakllar, leksemalar bajarishi mumkin. Shu 
tufayli uning 
izofonema, izomorfema, izoleksema 
tiplari belgilanadi Masalan, 
turli sheva va tillarda tez-tez takrorlanuvchi cho‘ziq 
o:
unlisi izofonema sifatida, 
-ə
/a
ko‘plik affiksi varianti izomorfema sifatida, vazmin ~
 
салақа
~ 
salaqa
, 
epidemiya ~ 
ьраң
 
~ 
їraη
kabi so‘zlar izoleksema sifatida qatnashishi mumkin. 
Shuningdek, adabiyotlarda izoglossalarning 
izofon 
(fonetik izoglossa),