0 ‘ т к I r h o s h I m o V

UZUN KECHALAR
Yosh yozuvchi Marat Azizov nashriyot direktoridan ran- 
jidi. Shu yil uning to‘rtinchi kitobi chiqishi kerak edi. Direk­
tor kitobning tirajini o‘n ming nusxadan oshirolmaymiz, deb 
turib oldi. ,,Qog‘oz yetishmayapti“, dedi u nochor qiyofada.
Marat kitobiga ellik mingdan ortiq buyurtma kelganini 
bilar edi. Yotig‘i bilan tushuntirishga harakat qildi. Baribir 
natija chiqmadi. „Ministrga uchrashing, - dedi direktor. -
Buni men hal qilolmayman“.
„Odamlar o‘qimay, yillab do‘konda chang bosib yota- 
digan kitoblami chiqarishadi, - deb o‘yladi Marat ikkinchi 
qavatga, vazirlikka chiqib borarkan. - Tag‘in qog‘oz yetish- 
maydi deyishadi“.
U vazimi tanimas, ammo yosh ijodkorlami yaxshi ko‘rishi- 
ni ko‘p eshitgan edi. „Xotiijam gapirishim kerak“, deb o‘yladi 
u zalvarli eshikning qubbador tutqichidan ushlab tortar ekan.
Qabulxona eshigidan yuqorigacha guldor poyandoz to‘- 
shalgan edi. Xonaning ikki chetida qator-qator stullar. Deraza 
tagidagi stol yonida kotiba o‘tirardi. U tirsaklarini mashinka 
qopqog‘iga tiragancha allaqanday kitob o‘qir, zangori dar- 
parda tutilgan derazadan tushayotgan quyosh nurida qizg‘ish 
hindiy ro‘moli, qisqa yengli atlas ko‘ylagi lovullab yonardi.
- Mumkinmi? - dedi Marat hamon eshik tutqichini 
qo‘yib yubormay.
Qiz kitobdan bosh ko‘tardi-da, negadir jilmaydi. Uning 
chehrasi tiniq, jilmayganida ko‘zlarida allanechuk jozibali 
bir o‘t porlab ketar edi.

---

Uzun kechalar
131
- Keling, - dedi u sekingina.
„Chiroyli qiz ekan, - deb o‘yladi Marat guldor poyan- 
dozdan avaylab yurib borarkan. - Nimagadir qabulxonada 
doim chiroyli qizlar ishlaydi“. Shu payt u qizning qo‘li- 
dagi kitobni tanib qoldi. Zangori muqovasidanoq tanidi. Bu 
o‘zining kitobchasi, universitetni bitirayotgan yili chiqqan 
qissasi edi. Ilgarilari u birovning qo‘lida kitobini ko‘rib 
qolsa, hayajondan yuragi gursullab ketardi. Yo‘q, ke- 
yin-keyin ko‘nikib qoldi. Hozir ham kitobga qaramaslikka 
harakat qilib, yonboshdagi eshikka imo qildi.
- Domla bormilar?
- Qobil Qodirovich shu yerdalar, - qiz yana jilmaydi. -
Ammo bugun qabul yo‘q. Chorshanba kuni kelasiz. Men 
ro‘yxatga yozib qo‘yaman. - U kitobchani stol chekkasiga 
qo‘ydi-da, qalam-qog‘oz oldi.
- Familiyangiz?
- Azizov.
- Ismingiz?
- Marat.
Qiz yozishdan to‘xtab, yarq etib bir unga, bir kitobchaga 
qarab qo‘ydi.
- Qayerda ishlaysiz?
Marat qizning shubhalanayotganini ko‘rib, jilmaydi.
Qiz qoshini chimirib, sovuqqina so‘radi.
- Kasbingiz bormi?
- Bor, - dedi Marat. Keyin iymanib aytdi. - Yozuvchi... 
Yosh yozuvchi.
Qiz qalamini stol ustiga qars tashladi.
- Hazilni yomon ko‘raman!
- Men ham... - Marat shartta burildi-da, poyandoz bo‘y- 
lab shaxdam-shaxdam yurib ketdi. Xona o‘rtasiga yetganida 
eshik ochilib, qizg‘ish sochli sepkildor qiz bosh suqdi.
- Hilola... - U Maratni ko‘rdi-yu, qizarib ketdi. Salom 
berib yo‘l bo‘shatdi.

---

132