درس اول Birinchi dars Fors tili

نثر
زبان
نو	تن
پر	پنیر
د ژ	بدن
بد	در
زن	دور

2-mashq. Quyidagi so’zlarni arab-fors alifbosida yozing.

nabard	ābi
barodar	zibā
pedar	dard
dandān	dež
daryā	barādari
zabān	irān
bad	irāni
bāzu	babr
zard	dozd
dour	dur

Xattotlik mashqlari


= “A”

= “u”

= ”o”



”ba” , ”be” , “bo”, “b”
“ta” , “te” , ”to” , " t”


3-mashq. Quyidagi so’zlarni o’qing.

تن ‘ درد ‘ بازار ‘ آبادی ‘ آبی ‘ اوت ‘ د ﮋ ‘ دور ‘ بادی ‘ آزادی ‘ نبرد ‘ زبر ‘ زیر‘ پیر‘ پیری ‘ پنیر

Yod olish uchun iboralar

γazā		ovqat
panir		pishloq
nān		non
gušt		go’sht
šir		sut
saršir		qaymoq
γahve		qahva
kare		sariyog’
kālebās		kolbasa
morabbā		murabbo
asal		asal
γand		qand
toxm-e morγ		tuxum
čāy		choy
γahve bexorid		qahva iching
γazā xušmaze ast		qahva shirin bo’libdi
bale		ha
na		yo’q

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Fors tilida nechta qisqa unli bor?
   
2. 
   Ular qaysilar?
   
3. 
   “Zabar” nima?
   
4. 
   “Zir” nima?
   
5. 
   “Pish” nima?
   

درس دهم

O’ninchi dars
واژگان

Lug‘at

bād		shamol
bārān		yomg’ir
ba’zan		ba’zan
xonak		salqin
pambe		paxta
parrandehā		qushlar
miravand		ketadilar
sibzamini		kartoshka
havij		sabzi
kalam		karam

چ ج خ ح va ه undoshlari
O’zbek tilidagi kabi fors tilida ham “x” va “h” tovushlari talaffuz jihatidan farq qiladi. “x” tovushi til orqa, qattiq talaffuzga ega. Bu tovush خ “xe” harfi bilan ifodalanadi.

“h” tovushi esa yumshoq talaffuz qilinadi. Bu tovushni ح “ hāye hutti” va ه “ hāye havvaz” harflari ifodalaydi. Bu harflarning talaffuzi fors tilida bir hil. Ammo arab tilida ularning talaffuzi farq qiladi. So’z tarkibida “h” tovushi qaysi bir harf orqali ifodalanayotganini eslab qolishimiz kerak. Aks holda ularning o’rni almashib qolsa, ma’no o’zgarib ketishi mumkin.

ج “jim” harfi “j” tovushini beradi. چ “čim” harfi esa “č” tovushini ifodalaydi.
Ularning yozuvdagi shakllari quyidagicha:

So’z oxiri	So’z o’rtasi	So’z boshi	Alohida shakli	Tovush
ﺦ	ﺨ	ﺨ	خ	“x”
ﺢ	ﺤ	ﺤ	ح	“h”
ﺞ	ﺟ	ﺟ	ج	“j”
ﭻ	ﭽ	ﭽ	چ	“č”
ﮫ	ﮭ	ھ	ه	“h”

Ko’rib turganingizdek bu harflar ham bir xil ko’rinishga ega , faqat nuqtalarining o’rni va soni bilan farq qiladi. چ ج خ ح harflarining alohida va so’z oxiridagi shakli o’zaro o’xshash va so’z boshi bilan so’z o’rtasidagi shakli ham o’xshash.

Matn

Fasl-e pāiz
Fasl-e pāiz xeyli zibā ast. Barg-e deraxtān zard ast. Dar bāγhā mivehā ziyād ast. Dar fasl-e pāiz bād va bārān ham ziyād ast. Āb-o havā ba’zan garm va ba’zan xonak ast. Dar keštezārhā pambe va sabzijāt ziyād ast. Fasl-e pāiz az se māh, ya’ni māhhāye septāmbr, āktobr va novāmbr ebārat ast. Parrandehā be kešvarhāye garm miravand. Fasl-e pāiz dar Ozbakestān xeyli zibā ast.
1-mashq. Yozishni mashq qiling. Har bir harf shakllarini 5-6 qatordan yozing.

ﺦ ﺨ ﺨ خ

ﺢ ﺤ ﺤ ح

ﺞ ﺟ ﺟ ج

ﭻ ﭽ ﭽ چ

ﮫ ﮭ ھ ه
2-mashq. Berilgan harflardan so’z yasang transkripsiyasini yozing.

ب – خ – ا – ر = بخار	ت– ا –خ – ت- ن
ن – خ – و – د	ا – ب – ر – و
ب – ا – خ – ت	خ – و – ب
ا – ن – د– ا– خ – ت – ن	خ – و- د
ت – خ – ت - ﮫ	د- و – خ – ت – ن
ا – ی – ر- ا – ن – ی	ب – ه – ا – ر

3-mashq. Quyidagi so’zlarni o’qing va daftaringizga yozing.

درخت	چوب
خانه	خربوزه
خر	پنج
جنوب	هویج
یخ	نخود
جوان	جوراب
جان	جواب
به	چادر
خارج	جوان

4-mashq. Quyida transkripsiyada berilgan so’zlarni arab- fors alifbosida yozing va yozilishini eslab qoling.

boxāri	beyvon
doxtar	behtar
xārej	jāyhar ( ه bilan)
baxt	ehtiyār
čit	xarāb
čap	hanuz ( ه bilan )
jib	duxtan

Xattotlik mashqlari

So’z oxiri	So’z o’rtasi	So’z boshi	Alohida shakli	Harf
				“x”
				“h”
				“j”
				“č”
				“h”

5-mashq. Yuqoridagi so’zlarni o’qing va ma’nosini bilib oling.
Yod olish uchun iboralar

gujefarangi		pomidor
čoγondar		lavlagi
bādemjān		baqlajon
piyāz		piyoz
torb		turp
torbče		rediska
sir		sarimsoq piyoz
mive va sabzijāt		meva va sabzavotlar
xeyli arzān ast		juda arzon
xeyli farāvān ast		juda ko’p(mo’l)
gerān nist		qimmat emas

Takrorlash uchun savollar

1. 
   ”x” undoshi qaysi harf bilan ifodalanadi?
   
2. 
   “h” undoshi qaysi harf bilan ifodalanadi?
   
3. 
   ح va ه harflarining talaffuzida farq bormi?
   

درس یازدهم

O’n birinchi dars
واژگان

Lug‘at

pesar		o’g’il
xāle		xola
bāγ-e anār dārad		anor bog’i bor
parvareš mikonad