Xx asming 60-70 yillarida «Transport vositalarini loyihalash va hisoblash» fan sifatida ta’limga kirib keldi

KIRISH
XX asming 60-70 yillarida «Transport vositalarini loyihalash va hisoblash» fan sifatida ta’limga kirib keldi. Bu fanning asosiy maqsadi davrning oshib borayotgan talablari asosida avtomobil agregat, uzel va tizimlari konstruksiyalarini mukammallashtirish chog‘ida hosil boladigan masalalarni yechish uslublarini o‘rganishdir.
«Transport vositalarini loyihalash va hisoblash» fanida «Avto- mobilning umumiy tuzilishi», «Avtomobilning ekspluatatsion xusu- siyatlari nazariyasi», «Avtomobilni konstruksiyalari ish jarayuni va hisobi» kabi maxsus fanlardan olingan bilimlar umumlashtiriladi va tizimlashtiriladi.
Avtomobilni yaratishda konstruktorlar, hisobchilar, dizaynerlar, sinovchilar, texnologlar, kompyuter dasturchilari va boshqalar ishtirok etadilar. Yaratiladigan avtomobil qismlarining sifati, shuningdek uning konstruksiyasiga sarflangan vaqt va moddiy xarajatlar mutaxassislarning tajribasiga hamda yangi innovatsion g‘oyalarni qo‘llashga bog‘liq. Zamonaviy avtomobil agregat, uzel va tizimlari konstruksiyalarini loyihalash avtomatlashtirilgan tizimlarni qo‘llash bilan amalga oshiriladi.
0‘quv qo‘llanmada avtomobil agregat, uzel va tizimlari konst­ruksiyalarini loyihalash asoslari, avtomobilni loyihalash bosqichlari, avtomobilning umumiy kompanovkasi kabi ma’lumotlar berilgan. Shuningdek, agregat, uzel va tizimlarning zaruriyati, ularning tarkibi va tasnifi, ularga qo‘yiladigan talablar va ularning asoslanishi kabi ma’lumotlar berilgan. Agregat, uzel va tizimlardagi yuklanishlar, asosiy detallarning kuchlanishi va ulami aniqlash usullari keltirilgan.

I. AVTOMOBILNILOYIHALASH ASOSLARI

Yangi avtomobil yaratish - murakkab va ko‘p qirrali jarayon bo‘lib, unda konstruktor va texnologlarning ijodiy ishi ishlab chiqarish jarayoni va ilmiy izlanishlar bilan mustahkam aloqada boMishi kerak.
Avtomobillami loyihalash deb yangi avtomobillami hamda uning agregat va tizimlari konstruksiyalarini yaratish, shuningdek mavjud avtomobillaming sifatini oshirish maqsadida unga o‘zgartirishlar kiritish jarayoniga aytiladi.