Rivojlangan xorijiy mamlakatlarda qishloq xo’jaligini rivojlanish bosqichlari

MUNDARIJA

	KIRISH	3
I.	RIVOJLANGAN XORIJIY MAMLAKATLARDA QISHLOQ XOʻJALIGINING RIVOJLANISHI VA UNING YUTUQLARINI QOʻLLASHNING ILMIY-NAZARIY ASOSLARI	6
1.1	Rivojlangan xorijiy mamlakatlarda qishloq xo’jaligini rivojlanish bosqichlari	6
1.2	Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishini ixtisoslashtirishning shakl va ko’rsatkichlari	10
1.3	Qishloq xo’jaligini modernizatsiyalashga investitsiyalarni jalb etishning nazariy asoslari	17
1.4	Qishloq xo’jaligini modernizatsiyalashga investitsiya kiritishda xorij tajribalaridan foydalanish	25
II.	RIVOJLANGAN MAMLAKATLAR (AQSH) VA OʻZBEKISTON QISHLOQ XOʻJALIGI TARMOQLARINING QIYOSIY TAHLILI	33
2.1	AQSHda qishloq xoʻjaligi rivojlanishining tahlili: asosiy statistik koʻrsatkichlar	33
2.2	AQSH va Oʻzbekiston qishloq xoʻjaligi tarmoqlarining qiyosiy tahlili (SWOT tahlili)	39
2.3	Samarqand viloyatida qishloq xo’jaligining joriy halati tahliliva uni rivojlantirish usullari	43
III.	CHORVACHILIK SOHASIDA RIVOJLANGAN DAVLATLARR YUTUQLARINI AMALIYOTGA TADBIQ QILISH.	48
3.1.	Chorvachilik sohasida Yevropa davlatlari tajribasi	48
3.2.	Sut va gusht yo’nalishidagi Yevropa yutuqlarini viloyat hududida qo’llash yo’llari	62
IV.	QISHLOQ XO’JALIGIDA HAYOT XAVFSIZLIGI FAOLIYATI	71
	XULOSA VA TAKLIFLAR	73
	FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ROʻYXATI	75

KIRISH

Qishloq xo‘jaligi insoniyat sivilizatsiyasining ajralmas qismi bo‘lib, uning rivojlanishi biz yashayotgan dunyoni shakllantirishda muhim rol o‘ynadi. Asrlar davomida dunyoning turli mamlakatlari qishloq xo'jaligi sohasida sezilarli yutuqlarga erishdi, bu esa hosildorlikni oshirish va oziq-ovqat xavfsizligini ta'minladi. Rivojlangan xorijiy davlatlar, ayniqsa, aholining o‘sib borayotgan talablarini qondirish uchun barqaror va samarali dehqonchilik amaliyotini ta’minlash maqsadida ilmiy-tadqiqot va ishlanmalarga katta miqdorda sarmoya kiritdi.

Bu mamlakatlar ishlab chiqarishni optimallashtirish va chiqindilarni minimallashtirish uchun genetik modifikatsiyalangan ekinlar, aniq qishloq xo‘jaligi va vertikal dehqonchilik kabi zamonaviy texnologiyalarni joriy qildi. Yuqori texnologiyali texnika va ilg‘or sug‘orish tizimlaridan foydalanish suv va tuproq kabi qimmatbaho tabiiy resurslarni asrab, yuqori hosil olishga ham yordam berdi.
Rivojlangan xorijiy mamlakatlarda qishloq xo‘jaligining muvaffaqiyati ilmiy tadqiqot, texnologiya va infratuzilmaga to‘g‘ri yo‘naltirilgan sarmoya bilan nimalarga erishish mumkinligiga yaqqol misol bo‘la oladi. Ushbu yutuqlarni boshqa kam rivojlangan mamlakatlarda qo'llash imkoniyati juda katta. Cheklangan resurslar va infratuzilmaga ega mamlakatlar ushbu rivojlangan xorijiy mamlakatlarning muvaffaqiyatlaridan saboq olishlari va ularni o'zlarining noyob holatlariga moslashtirishlari mumkin, buning natijasida oziq-ovqat ishlab chiqarish yaxshilanadi, ovqatlanish yaxshilanadi va iqtisodiy o'sish oshadi.
Qishloq xo'jaligi rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarning rivojlanishida muhim rol o'ynaydi. Ayniqsa, so'nggi bir necha o'n yilliklar davomida rivojlangan xorijiy mamlakatlarda qishloq xo'jaligi sanoati texnologik taraqqiyot va innovatsiyalar tufayli sezilarli o'zgarishlarga bo’lib o’tdi. Bu yutuqlar qishloq xo‘jaligida yangi ekin navlarini joriy etish, sug‘orish tizimini yaxshilash, mexanizatsiyalash va yangi dehqonchilik texnikasini joriy etish imkonini berdi, bu esa qishloq xo‘jaligi sohasida samaradorlik va mahsuldorlikni oshirish imkonini berdi. Natijada ko‘plab rivojlangan xorijiy davlatlar har bir gektar yerdan ko‘proq oziq-ovqat ishlab chiqarishga erishib, aholining o‘sib borayotgan talablarini qondirishga yordam berdi.
Qishloq xo'jaligidagi bu yutuqlar rivojlanayotgan mamlakatlarga o'z yutuqlarini qishloq xo'jaligi tizimlariga tatbiq etish va moslashtirish uchun katta imkoniyatlar yaratadi. Rivojlangan xorijiy mamlakatlar tajribasini o‘rganish va ularning texnikasini mahalliy sharoitga moslashtirish orqali rivojlanayotgan mamlakatlar qishloq xo‘jaligi mahsuldorligini oshirishi, oziq-ovqat xavfsizligini oshirishi va pirovardida ochlik va qashshoqlikni bartaraf etishga yordam berishi mumkin.
Zamonaviy texnologiyalarni tatbiq etish, keng ko‘lamli ilmiy-tadqiqot va ishlanmalar, davlat tomonidan ko‘rsatilayotgan katta ko‘mak qishloq xo‘jaligi tarmog‘ida yuqori samaradorlik va mahsuldorlikni oshirish imkonini berdi. Aniq qishloq xo‘jaligi, genetik jihatdan o‘zgartirilgan ekinlar, avtomatlashtirish va sun’iy intellektdan foydalanish qishloq xo‘jaligini yuqori texnologiyali sanoatga aylantirdi, natijada hosildorlikning oshishi, sifatning yaxshilanishi va xarajatlarning kamayishi ta’minlandi. Rivojlangan mamlakatlar uzoq muddatda ekologik jihatdan barqaror oziq-ovqat ishlab chiqarishga olib keladigan barqaror qishloq xo'jaligi amaliyotlarini rivojlantirishga katta miqdorda sarmoya kiritdilar. Qishloq xo‘jaligidagi bu yutuqlar oziq-ovqat xavfsizligi va fuqarolarning hayot sifatini yaxshilash uchun zamin yaratdi. Rivojlanayotgan mamlakatlarda ushbu yutuqlarni qo‘llash ularning qishloq xo‘jaligi mahsuldorligini oshirish, oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash, fermerlar turmush darajasini sezilarli darajada yaxshilash imkoniyatiga ega. Rivojlanayotgan mamlakatlar ushbu zamonaviy qishloq xo'jaligi amaliyotlarini moslashtirish va o'zlashtirish orqali dunyoda oziq-ovqatga o'sib borayotgan talabni qondira oladigan yanada barqaror va samarali qishloq xo'jaligi sektorini yaratishi mumkin.
Rivojlangan xorijiy mamlakatlarda qishloq xo'jaligining rivojlanishi texnologiya, tadqiqot va innovatsiyalardagi sezilarli yutuqlar bilan tavsiflanadi. Bu yutuqlar qishloq xo‘jaligi mahsuldorligini oshirish, oziq-ovqat xavfsizligini yaxshilash va ekologik barqarorlikni oshirishga olib keldi. Natijada, bu davlatlar jahon iqtisodiyotiga salmoqli hissa qo‘shib, yirik qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi va eksport qiluvchiga aylandi. Biroq, ushbu yutuqlarga qaramay, boshqa mamlakatlarda, xususan, rivojlanayotgan mamlakatlarda o'rganish va qo'llash uchun hali ko'p narsa bor. Rivojlangan xorijiy mamlakatlar yutuqlarini qishloq xo‘jaligida qo‘llash imkoniyatlari oziq-ovqat xavfsizligi va qashshoqlikni qisqartirish kabi dolzarb vazifalarni hal etish uchun keng imkoniyatlar yaratadi.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, rivojlangan xorijiy mamlakatlarda qishloq xo'jaligining rivojlanishi qishloq xo'jaligida mumkin bo'lgan narsalarning ilhomlantiruvchi rejasini taqdim etadi. To'g'ri sarmoya, bilim va qat'iyat bilan shunga o'xshash yutuqlar boshqa mamlakatlarda ham qo'llanilishi mumkin, bu esa barcha uchun yanada barqaror va oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlaydigan dunyoga olib keladi.