Rivojlangan xorijiy mamlakatlarda qishloq xo’jaligini rivojlanish bosqichlari

1.4. Qishloq xo’jaligini modernizatsiyalashga investitsiya kiritishda xorij
tajribalaridan foydalanish
Ma’lumki dehqonchilikda yuqori daromad olish yer maydonining kattaligiga emas, balki undan unumli foydalanishga bog’liq. Buning uchun dehqondan boy tajriba va mehnat talab qilinadi.
Ayni masalada yapon fermerlarining ish uslubini misol qilsa bo’ladi. Yaponiyada fermerga o’rtacha 1.84 gektar yer to’g’ri keladi. Ular yerdan yuqori hosil olish bilan birga mahsulotning ekologik toza bo’lishiga ham katta e’tibor beradilar. Mineral o’g’itlardan kam foydalanishadi, gerbitsid va funktsiyalarni esa umuman ishlatishmaydi. Asosan organik o’g’itlar mol va parrandalar go’ngi qo’llashadi. Turli chiqindilar va daraxt barglari qayta ishlanib, fermerlarga, o’g’it sifatida foydalanishga beriladi.
Yaponiyadagi mavjud yerning 13 foizi qishloq xo’jaligiga ajratilgan bo’lib fermerlar yetishtirilgan mahsulot aholining 40 foizigagina yetadi. Shuni aytish kerakki, yapon fermerlari mahsulotni asosan issiqxonada yetishtiradilar. Bu ularga sabzavot, poliz va mevali daraxtlarga sun’iy ta’sir ko’rsatib, ularning pishishini tezlatish yoki kechiktirish imkonini beradi. Natijada, mahsulot narx ko’tarilgan paytda bozor yuzini ko’radi. Masalan, mango mevalari tabiiy holda aprel - iyul oylarida pishadi. Bu vaqtda bozor turli mevalarga to’kin va narx past bo’ladi. Agar mangoning pishishini noyabr oyiga qadar kechiktirilsa, unga talab kuchayadi va qimmat narxda sotiladi. Buning uchun ular issiqxona ustiga qo’shimcha to’rsetka tortadilar.
Gulchi fermerlar ham narxlar ko’tarilishini mo’ljallab, mahsulot yetishtiradilar.Ular mevali darxtlarni payvandlash yo’li bilan o’z sharoitlariga
mos, chidamli va serhosil navlarni yaratganlar. U erda nafaqat tsitrusli daraxtlar,
balki, sabzavot va poliz ekinlari ham payvandlanadi.
Shuningdek iqtisodiy tamoyillardan bir nechtasini quyida ko’rsatib o’tamiz.



Fermer





O’rta muddatda narxning aylanish
tamoili;

Taklif, talab va bozor narxi

Muqobil xarajatlar

Resurslarning o’zaro almashuvchanligi;

Daromadning kamayish qonuni;

Qo’shimcha daromad tamoyili;