Qayta kristallash ishning maqsadi

lABORATORIYA MASHG’ULOTI № 7
Moddalarni tozalash usullari .QAYTA KRISTALLASH
Ishning maqsadi: Kimyoviy moddalarni tozalash usullari bilan tanishish va amalda bajarib o`rganish.
Reaktivlar: H<sub>2</sub>O-distillangan suv, KNO<sub>3</sub>-kaliy nitrat tuzi, K<sub>2</sub>Cr<sub>2</sub>O<sub>7</sub>-kaliy dixromat, NaCl-natriy xlorid, KMnO<sub>4</sub>-kaliy permanganat, BaCl<sub>2</sub>-bariy xlorid eritmasi, I<sub>2</sub>-yod kristallari, KI-kaliy yodid, CaO-kalsiy oksid, filtr qog‘oz, loyqa suv.
Asbob uskunalar: texnik-kimyoviy tarozi, shisha stakanlar, konussimon kolba, shisha tayoqcha, voronkalar, chinni kosacha, laboratoriya shtativi, asbest setkasi, o‘lchov silindri, menzurkalar, pipetkalar, maxsus tozalagichlar, gaz gorelkasi, Vyurs kolbasi, Byuxner voronkasi, sovitgich, allonj, turli o`lchamdagi tiqinlar, haroratni o‘lchovchi termometr.

Laboratoriya ishlari uchun qo‘llaniladigan moddalar yetarli darajada toza bo‘lishi kerak. Chunki ayrim moddalarning asl xossalari ular qo‘shimchalardan, ifloslardan tozalanganda namoyon bo‘ladi. Moddaning tozalik darajasini uning tarkibi va xossalaridan kelib chiqib aniqlash mumkin.

Har qanday toza modda ayrim fizik xossalarga, rang, suyuqlanish temperaturasi, qaynash temperaturasi, zichlik va boshqa xossalarga ega. Shuning uchun moddaning tozaligini uning xossalarini o‘rganib aniqlash mumkin. Moddaning tozaligini baholashda eng mos keladigan xossalari ularni miqdoriy baholash mumkinligidir. Tekshirilayotgan modda uchun olingan qiymat jadvaldagi qiymatlar bilan solishtiriladi. Ko‘pincha amaliyotda suyuqlanish temperaturasi, qaynash temperaturasi va zichlik aniqlanadi. Ko‘p hollarda qo‘shimchalar suyuqlanish temperaturasini pasaytiradi va u suyuqlanishning boshidan oxirigacha o‘zgarmas bo‘lmaydi.
Aralashmalar bo‘lganda suyuqliklarning qaynash temperaturasi ortadi va qaynaganda o‘zgarmas bo‘lib qolmaydi. Qo‘shimchalar bo‘lganda moddaning zichligi ham toza holatidagiga nisbatan farq qiladi.
Moddalarni aralashmalardan tozalashda turli usullardan foydalaniladi. Bu usullarning tanlanishi moddalarning xossalari va ishlatilish sohalaridan kelib chiqiladi.
Qattiq moddalarni tozalash usullaridan ko‘p ishlatiladiganlari - bu kristall holdagi moddani mos holdagi erituvchida eritib, eritmadan ayni moddaning kristallarini olishdir. Noorganik moddalar uchun erituvchi sifatida ko‘pincha suv ishlatiladi.