Ochiq usuldagi konchilik ishlarini meyorlashtirish

1-amaliy mashg‘ulot
“Ochiq usuldagi konchilik ishlarini meyorlashtirish”

Texnikaviy meyorlashtirishning asosiy mazmuni zamonaviy texnika va ishlab chiqarishni tashkil etish darajasini hisobga olgan holda mehnat unumdorligini yanada rivojlantirish va mehnatning yanada oqilona usullarini о‘zlashtirish uchun barcha imkoniyatlarini aniqlash va ulardan foydalanish natijasida belgilanadigan texnikaviy m’eyorlar va virabotki meyorlarini aniqlash va joriy etish hisoblanadi.

Texnikaviy meyorlashtirish amaliyotida quyidagi meyorlar turlarini farqlash qabul qilingan: texnikaviy me’yor, ishlab chiqarish me’yori (yoki vaqt me’yori) va jarayon va uskunalarga xizmat kо‘rsatish me’yori.
Texnikaviy me’yor yoki uskunaning texnikaviy imkon darajasida unumdorligi, mashina, dastgoh, agregatni ushbu muayyan davrga imkon darajasidagi maksimal unumdorligi (texnik quvvati)ni aniqlash maqsadida belgilanadi.
Texnikaviy me’yor uskuna (agregat) ishlashini va u foydalanilayotgan ishlab chiqarish sharoitlari majmuaviy tekshirish (о‘rganish) natijasida belgilanadi.
Texnikaviy mey’orlaridan rejalashtirish maqsadlari uchun foydalaniladi.
Ishlab chiqarish me’yori uskunaning maksimal unumdorligini ifodalovchi texnikaviy me’yordan farqli ravishda ishchi yoki ishchilar brigadasiga bir smenaga mehnat unumdorligi bо‘yicha topshiriq hisoblanadi.
Ishlab chiqarish meyori ishchilar tomonidan aniq ishlab chiqarish sharoitlarida uskunalardan foydalanish darajasining imkoniyatlarini hisobga olgan holda belgilanadi. Tashkiliy-texnikaviy chora –tadbirlarni tadbiq etish, hamda texnikaviy meyorni belgilashda ishlab chiqarish ilg‘orlarining loyihalashtirilgan qat’iy ish usullarini о‘zlashtirish muayyan vaqt qismini sarflashni talab etadi, ishlab chiqarish normasi (meyori) kattaligni texnikaviy me’yordan birmuncha past qilib belgilanadi.
Me’yorlashtirish amaliyotida vaqt me’yori tushunchasi tez-tez qо‘llaniladi.
Vaqt me’yori- mehnat unumdorligi bо‘yicha ishchiga beriladigan vazifalarning turli tumanligi, biroq u vaqtda ifodalangan vazifa bо‘lib, mahsulot birligini ishlab chiqarish uchun belgilanadi. Masalan, bir shpurometr va hokazolarni burg‘ulash uchun vaqt me’yori.
Ishlab chiqarish me’yori, vaqt me’yori va smena davomiyligi о‘rtasida muayyan bog‘liqlik mavjud bо‘lib, u quyidagi nisbatlar bilan ifodalanishi mumkin:

_ ,TT . smena davomiyligi (T)

Ishlab chiqarish meyori (Nv) =
Vaqt meyori mahsulot birligiga (t)
. . smena davomiyligi (T)
Vaqt meyori (t) =
Ishlab chiqarish meyori (Nv)

Bu bog‘liqlik shuni kо‘rsatmoqdaki, ishlab chiqarish me’yori vaqt me’yoriga teskari proporsional kattalik hisoblanadi. Bundan kelib chiqadiki, ishlab chiqarish me’yori ortganda vaqt meyori kamayadi, va aksincha, vaqt me’yori ortishi bilan ishlab chiqarish meyori pasayadi. Lekin, foizlarda mahsulot birligini tayyorlash uchun vaqt me’yorining kamayishi ishlab chiqarish me’yori bir xil darajada oshmaydi.

Ishlab chiqarish meyorining vaqt me’yorini berilgan foizda kamaytirishga muvofiq ortishi miqdori va aksincha quyidagi formulalar bilan aniqlanadi:
(1)
(2)
bunda, П_в –ishlab chiqarish meэyorining ortishi;
С_вр – vaqt meyorining kamayishi, %.
Aytaylik, 1 pog. M kon kovlanayotgan (qazilayotgan) joyni о‘tish uchun vaqt meyori 10 % ga kamayadi, unda

agar ishlab chiqarish me’yori 10 % ga oshsa, u holda