O ‘siqlar bor. Mevasi uch qirrali yong'oq, po‘sti yupqa, yog‘ochlangan, jigar rangda bo‘lib, yaltirab turadi. Yetilganda

---

4.18.1. Qoraqayin (Fagus) turkumi
Bu turkumning vakillari baland bo‘yli daraxtlardir. Po‘stlog‘i
silliq, kul rangda, shox-shabbasi keng tuxumsimon. Kurtaklari
duksimon bo‘lib, bo‘yi 1,5 sm, jigarrangda, tangachalari cherepisa-
simon joylashadi. Barglari navbat bilan joylashadi, oval tuxumsimon,
butun, patsimon tomirlangan, plastinkasining cheti kiprikli, gullari
ayrim jinsli, bir uyli. Guli barg yozilishi bilan bir vaqtda qo‘ltiqda
hosil bo‘ladi. Otalik gullari osilib turadigan uzun bandchali to‘pgul
hosil qiladi. Onalik gullari esa yumaloq boshchaga yig‘ilgan bo‘ladi.
Gullari shamol vositasida changlanadi. Onalik gullari 2—3 tadan
yig‘ilib, to‘rt bolakli barglar bilan o ‘ralib oladi, mevasi yetilishi
oldidan ular o ‘sib yog‘ochlanadi va o‘rama hosil qiladi, unda ninasi-
mon 
o ‘siqlar bor. Mevasi uch qirrali yong'oq, po‘sti yupqa,
yog‘ochlangan, jigar rangda bo‘lib, yaltirab turadi. Yetilganda
o'ramasi 4 bcviakka bo'linadi, so‘ng yong‘oqlar to'kilib ketadi.
Bu daraxtlar yoshligida sekin o'sadi. 40—60 yoshidan boshlab
tez o ‘sa boshlaydi. Ildizi baquwat bo‘Ub, yerga chuqur o ‘sib kir-
maydi. Unda mikoriza rivojlanganidan ular mikotrof o ‘simliklar deb
ataladi. Qoraqayinlar yosh vaqtda to‘nkasidan ko‘karadi. Ayrim turlari
ildizdan bachkilaydi. Soyaga chidamli daraxt, shox-shabbasi qalin
bo‘lib, yorug‘ni o ‘tkazmaydi. Ular mo'tadil iqlimli hududlarda
tarqalgan. Unumdor yerda yaxshi o ‘sadi.
Yog‘ochi o ‘zaksiz, qizil-sarg‘ish rangda, og‘ir va qattiq bo‘lib,
yillik halqalari yaxshi ko‘rinib turadi. Uning mexanikaviy xossalari
yuqori, ammo tez chiriydigan bo‘ladi, shuning uchun kam ishlatiladi.
Qoraqayinning yog‘ochidan bochka, turli xil mebel. cholg'u asbob-