O ‘siqlar bor. Mevasi uch qirrali yong'oq, po‘sti yupqa, yog‘ochlangan, jigar rangda bo‘lib, yaltirab turadi. Yetilganda

Po‘kakIi eman (Quercus suber L.) 
bo‘yi 
20—22 
m, diametri 
1—1,5 m li daraxt, tanasi yoshligidan boshlab po‘kak qavat bilan
285

---

qoplanadi. Yosh novdalari, kurtaklari va barglarining orqa tomoni 
sarg‘ish-kul rang qalin tuk bilan qoplangan. Barglari doim yashil 
saqlanadi oddiy tuzilgan, navbat bilan joylashadi, oval yoki cho'ziq- 
tuxumsimon, cheti o‘tkir tishchali, yuz tomoni to‘q-yashil, yaltiroq, 
orqa tomoni qalin tukli. Yong‘oqlari 1—3 tadan bo‘lib, kalta bandli, 
birinchi yili yetiladi. May oyidan boshlab yozning o ‘rtalarigacha 
gullaydi. Kuzda ikkinchi marta gullaydi. Shuning uchun bir tup 
daraxtda har xil muddatda yetiladigan yong‘oqlami ko‘rish mumkin.
Po'kakli emanning yong‘og‘i tez koekarib chiqadi. Niholi original 
tuzilishi bilan boshqalardan farq qiladi.Yong‘og‘i unib chiqayotgan 
paytda urug'palla tubida chetlari bir-biri bilan qo‘shilib o'sadi va 
naycha hosil qiladi, uning ichida embrionning kurtakchasi yotadi.Bu 
naycha yer tagida 20—30 sm gacha o‘sadi, so‘ng undagi kurtak una 
boshlaydi va yer ustiga boshlang‘ich poya chiqadi, ildiz otadi.Po!kakli 
eman 0 ‘rtayer dengizining g'arbiy sohillarida va Janubiy Yevropa
— Fransiyada, Ispaniyada, Portugaliyada, Italiyada, Shimoliy Afrika- 
ning janubiy hududlarida tarqalgan. MDH da Kavkaz va Qrimning 
subtropik hududlarida ekiladi.
Po‘kakli eman issiqsevar, yorug‘sevar o'simlik, sovuqqa chidam- 
siz, -15—17 °C sovuqdan zararlanadi. Nam va ohakli yerlarda yaxshi 
o‘sadi. Quruq tuproqda ham o‘sa oladi. Uning po‘stlog‘idan po'kak 
olinadi. Bu emanni shimoliy hududlarga introduksiya qilish katta 
ahamiyatga ega.
Yirik mevali eman (Quercus macrocarpa Michx.) 
katta daraxt 
bo‘Iib, bo‘yi 40 m ga, diametri 2 m ga yaqin, shox-shabasi yumaloq 
yokiyoyiq. Po‘stlog‘i yorilgan, to‘q qo‘ng‘ir rangda. Shoxida qanotsi- 
mon po'kakli o'siqlari bor. Novdasi awal kul rang tuk bilan qalin 
qoplangan bo‘ladi, so‘ngra bu tuklari to‘kilib ketadi. Barglari yirik, 
teskari tuxumsimon, tubi ponasimon, bo‘lakli, bo'laklari chuqur 
kesikli, barg plastinkasinmg o‘rtasi yirik tomirigacha chuqur kesilgan 
bo'ladi. Yong‘og‘i bittadan bo‘Jib, yuqorigi barglar qo‘ltig‘ida 
joylashadi. Ular yumaloq, oval shaklda.
Bu eman Shimoliy Amerikaning sharqiy hududlarida tarqalgan. 
Bu yerdagi o‘rmonzorlarda boshqa turdagi eman bilan birga o'sadi. 
M DH da u xushmanzara o‘rmon daraxti sifatida ekiladi.
Moskva, Riga va Tallin shaharlarida ko'plab o‘sadi. Sovuqqa 
hamda qurg‘oqchilikka chidamli. Emanning shox-shabbasi pirami-
286

---

dasimon turi ham bo'lib, u nihoyatda chiroyli daraxi. Emanning