O ‘siqlar bor. Mevasi uch qirrali yong'oq, po‘sti yupqa, yog‘ochlangan, jigar rangda bo‘lib, yaltirab turadi. Yetilganda

lari, faner va qishloq xo‘jaligi mashinalari uchun asboblar yasaladi.
Uning yong‘og‘i qovurib yeyiladi, tarkibida 50 % moy bor.
Yetilmagan yong'ogcida fagin alkaloidi bor, u inson organizmi uchun
zararli.
MDH florasida qoraqarag‘ayning ikkita turi—
Yevropa yoki o‘rmon
qoraqayini (Fagus silvatica L.) va Sharq qoraqayini (Fagus orientalis
Lipsky) 
tarqalgan.
0 ‘rmon 
qoraqayini (Fagus silvatica 
L.) bo‘yi 30—50 m li, shox-
shabbasi katta, tuxumsimon, barglari oval yoki tuxumsimon shakldagi
daraxt. Mevasining o‘ramasida dag'al tuklar bor, ularning uzunligi

---

o‘rama bilan teng. 0 ‘rmon qoraqayini Ukrainaning g'arbiy viloyatla- 
rida, Belorussiyada va Qrimda o‘rmonzorlar hosil qiladi. G ‘arbiy 
Yevropada ham ko‘p uchraydi. U eman, oqqarag'ay bilan birga 
yoki sof qora qayinzorlar hosil qiladi. Tog‘li viloyatlarda dengiz 
sathidan 1300—1500 m gacha balandlikda uchraydi. Soyasevar o'simlik.
Qoraqayinning yog‘ochi yuqori baholanadi. U Sankt-Peter- 
burgda, Moskvada, Xarkov va Kiyevda hamda boshqa shaharlarda 
ko‘plab ko‘kalamzorlashtirish rnaqsadlarida ekilgan. Juda chiroyli 
daraxt bo‘lganligidan parklarga ekish tavsiya yetiladi.
Sharq qoraqayini (Fagus orientalis Lipsky.) 
bo‘yi 50 m, diametri 
2 m keladigan, tanasi nihoyatda yo‘g‘on, po‘stlog‘i silliq, kul rang 
daraxt. U barglarining shakliga ko‘ra o‘rmon qoraqayinidan farq 
qiladi. Barglari oval shaklda, tubi ponasimon, meva o‘ramasi dag‘al 
tukli. Yong‘oqIari mayda. Ildizidan bachkilaydi.
Sharq qoraqayini Kavkazda, Kichik Osiyoning shimolida, Bolqon 
yarim orolining sharqida tarqalgan. Tog‘li tumanlarda dengiz sathidan 
2300 m gacha balandlikda o‘sadi. Tog‘laming yaylov zonasida sharq 
qoraqayini buta shaklida bo‘ladi va yer bag'irlab o‘sadi.