O ‘siqlar bor. Mevasi uch qirrali yong'oq, po‘sti yupqa, yog‘ochlangan, jigar rangda bo‘lib, yaltirab turadi. Yetilganda

292

---

61-rasm.
Gullagan siren va forzisiya.
293

---

Bundan tashqari, 
fors sireni(Syringa persica L.)paxmoq siren
(Syringa villosa Vahl.) 
v enger 
sireni (Syringa josikaeae Jacg.) 
kabi 
turlari ko‘kalamzorlashtirishda keng qo‘Ilaniladi.
4.19.5. Forzisiya (Forsythia) turkumi
Bu turkumga 8 ta tur kiradi. Ulardan 7 tasi Sharqiy Osiyoda,
1 tasi Yevropada uchraydi. Ularning orasida keng tarqalgani 
oddiy
forzisiya (Forsythia europae Led.et.Bald.) 
turi bilan tanishamiz. 
Bo‘yi 1,5—2 m ga yetadigan buta bo'lib, novdalari tik o‘sadi. Barglari 
to ‘q yashil. Erta bahorda barg yozishdan oldin gullaydi, guli sariq, 
bahor sovuqlariga chidamli bo'ladi. Urug‘dan ham, parxish yo‘U 
bilan ham ko‘payadi, yozgi qalamchasidan ham ko‘paytirish mumkin. 
Bu tur aprel-may oylarida gullaydi.
Gullari uzoq saqlanadi. U soyaga chidamli, biroq ochiq yerlarda 
yaxshi o ‘sadi, yer tanlamaydi. Qurg'oqchilikka, turli zararkunanda 
va kasalliklarga ham chidamli.
Ko‘kalamzorlashtirishda 
egiluvchan forzisiya (Forsythia suspense
Vahl.) 
turi ham keng foydalaniladi.
4.19.6. Fontaneziya (Fontanesia) turkumi
Bu turkumning vakillari buta o^imliklardir. Ularning orasida 
keng tarqalgani Forchun fontaneziyasi 
(Fontanesia Fortunei Carr.)
hisoblanadi. Shox-shobbasi yoyiq, baland bo‘yli buta. Barglari 
tuxumsimon yoki lansetsimon, ellipssimon, cheti tishchali, xira yashil 
rangda, dag‘al.
Mevasi yumaloq yoki ellipssimon, gullari nektarli. Soyada yaxshi 
o‘sadi. Qattiq qishda yosh novdalarining uchini sovuq uradi. Xush­
manzara buta bo‘lganligi uchun joylarni ko‘kalamzorlashtirishda 
ekiladi.
4.19.7. Jasmin (Jasminum) turkumi
Bu turkumning vakillari tik yoki chirmashib o'sadigan buta 
o‘simliklardir. Ular doim yashil bo‘ladi yoki qishda bargini to‘kadi. 
Gullari voronkasimon tuzilgan oq, sariq yoki qizil, xushbo‘y bo‘ladi.
294