I adabiyot p65

---

O ‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O ‘RTA 
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
O ‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZI
ADABIYOT
(Majmua)
Akademik litseylarning birinchi bosqich 
o‘quvchilari uchun
Ikkinchi nashri
Choi lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi
Toshkent — 2010

---

B B K 83.3(0)9 
A 29
O liy va o‘rta maxsus, kasb-hunar talim i o‘quv metodik 
birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi 
kengash nashrga tavsiya etgan
Tuzuvchilar:
Boqijon T o ‘x liyev
— filologiya fanlari doktori, professor, 
Barno Abdurahm onova
— katta o'qituvchi
Taqrizchilar:
Nasim xon Rahm onov
— filologiya fanlari doktori, professor, 
H oshim jon A hm edov
— filologiya fanlari nomzodi
Ushbu majmua eng qadimgi davrlardan boshlab X V asming birinchi 
yarmigacha bo‘lgan davrdagi adabiy yodgorliklarni qamrab olgan. Unda 
«Avesto», O ‘rxun-Enasoy yozma yodgorliklari, Mahmud Koshg‘ariyning 
«Devoni lug‘at it-turk», Abu Mansur as-Saolibiyning «Yatimat ad-dahr», 
Yusuf Xos Hojibning «Qutadg‘u bilig», Ahmad Yugnakiyning «Hibat ul- 
haqoyiq», Ahmad Yassaviyning «Hikmatlar», Nosiriddin Rabg‘uziyning «Qissasi 
Rabg‘uziy» asarlari, Pahlavon Mahmud ruboiylari, Sayfi Saroyi g‘azallari va 
«Gulistoni bit-turkiy» asari hamda «Suhayl va Guldursun» dostoni, 
Xorazmiyning «Muhabbatnoma», X o ‘jandiyning «Latofatnoma» asari, Sakkokiy, 
Atoiy, Gadoiy, Lutfiy ijodidan namunalar kiritilgan. Jahon adabiyoti durdonalari 
hisoblangan Rudakiy ijodi namunalari va Firdavsiyning «Shohnoma»sidan 
parcha o‘rin olgan.
Majmua akademik litseylarning birinchi bosqich o‘quvchilari uchun 
mo‘ljallangan bo‘lib, birinchi marotaba yaratilmoqda.
. 4306020400-64
A ------------------------ 2010
360/04/-2010
ISBN 978-9943-05-019-7
© Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2007- y. 
© Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2010- y.

---

AVESTO
«Avesto»1 — O ‘rta Osiyo xalqlarining eng qadimiy mushtarak 
yozma yodgorligidir. U zardushtiylik dinining muqaddas kitobi 
bo‘lib, O ‘rta Osiyoda yashagan qadimgi aholining asosiy qismi 
shu dinga e’tiqod qilgan.
«Avesto»dagi ma’lumotlarning qadimgi qismlari miloddan 
avvalgi 3000—2000 yillarga taalluqlidir. Ular «Gotlar» va 
«Yashtlar» deb nomlangan. Beruniy (973—1048) «Qadimgi 
xalqlardan qolgan yodgorliklar» asarida «Avesto» haqida bunday 
ma’lumotlarni beradi:
«Podsho Doro ibn Doro xazinasida «Avesto»ning o‘n ikki 
ming qoramol terisiga tilla bilan bitilgan bir nusxasi bor edi. 
Iskandar otashxonalarni vayron qilib, ularda xizmat etuvchilarni 
o‘ldirgan vaqtda uni yondirib yubordi. Shuning uchun o‘sha 
vaqtdan beri «Avesto»ning beshdan uch qismi yo‘qolib ketdi. 
«Avesto» o‘ttiz «nask» edi. Majusiylar qo‘lida o‘n ikki nask 
chamasi qoldi. Biz «Q ur’on» bo‘laklarini haftiyaklar deganimizdek, 
nask «Avesto» bo‘laklaridan har bir bo‘lakning nomidir».
«Avesto» o‘sha davrlar tarixi, fani, madaniyati haqida 
ma’lumot beruvchi qomusiy asardir. U pahlaviy tiliga tarjima 
qilingan va unga sharhlar yozilgan. Bu buyuk asar hozir 
dunyodagi ko‘plab xalqlarning tillariga o‘girilgan. Mustaqillik 
sharofati bilan u o‘zbek tiliga ham (Asqar Mahkam va Mirsodiq 
Is’hoqov) tarjima qilindi.
1 «Avesto» so‘zi «o‘rnatilgan, muqarrar qilingan hayotning asosiy yo‘riq- 
nomasi» ma’nosini beradi.
3

---