Har bir o‘quvchi – bir maktab

HAR BIR O‘QUVCHI – BIR MAKTAB

Soppa-sog‘ bola birorta ham fanni muvafaqqiyatli o‘zlashtirolmasa, agar u birorta ham fanni sevmasa, bilingki, bunday maktab haqiqiy maktab emas. (V. Suxomlinskiy)

Ko‘p hollarda o‘qituvchining fanidan sust o‘qiyotgan o‘quvchilariga nisbatan “Shuncha mehnatlarim bekor ketyapti. Darsga qiziqishi yo‘q. Ota-onasi ham nazorat qilmaydi, qachon bog‘lanaman, desam, uyida bo‘lmaydi” kabi munosabat bildirayotganiga guvoh bo‘lamiz. Albatta, ta’lim-tarbiya jarayonida ikkala tomonning, ya’ni ota-ona va ustozning mustahkam hamkorligi o‘quvchini shaxs sifatida kamol topishiga poydevor bo‘ladi. Ammo ota-ona bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘ya olmasak-chi? Javobimiz aniq: o‘quvchi bilan individual ishlash uchun chora-tadbirlar ishlab chiqamiz va mashg‘ulotlar o‘tkazamiz. Xo‘sh, shu tariqa maqsadimizga erisha olamizmi?

Aslida, har bir o‘quvchining qobiliyati bor. Faqat u ba’zi o‘quvchilarda yashirin shaklda bo‘lganligi uchun ham e’tibordan chetda qoladi. Aytaylik, bir sinfda 25-30 nafar o‘quvchi bor. Masalan, ona tili ta’limi misolida oladigan bo‘lsak, o‘quvchilarning necha foizi fan nazariyasini tezda o‘zlashtirib, amaliyotda qo‘llay oladi? Biz samaradorlik natijasini tahlil qilayotganimizda ko‘rsatkich past bo‘lgan holatlarni o‘quvchidan izlashga, xulosa chiqarishga shoshilmaylik. Balki, maktab ta’limiga moslashuvida beriladigan tarbiyada bo‘shliqlar bordir. Keling, o‘quvchi va o‘qituvchining xatti-harakatini chetdan kuzatib, xolis baho berishga harakat qilamiz.

Quyidagi 7 tarbiyaviy omillar o‘quvchining o‘z-o‘zining rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etadi: