|
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
A.QODIRIY NOMIDAGI
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
TABIIY FANLAR FAKULTETI
226-19-guruh talabasi Xudaynazarov Jonibekning
Batanika fanidan
Manzarali o’simliklarni bilogiyasini o’rganish mavzusida
KURS ISHI
Ilmiy rahbar: Ortiqova Lola
Mavzu:
Reja
Kirish
I Bob MANZARALI BOG'DORCHILIK VA GULCHILIK TARIXI TARQALISHI VA ISTIQBOLLARI,
1.1. Manzarali bog`dorchilik va gulchilikning tarixi
1.2.O'zbekistonda manzarali bog'dorchilik va gulchilikning axvoli va
rivojlanishi .
II Bob MANZARALI O`SIMLIKLARI BIOMORFOLOGIK
O`ZGACHALIKLAR
2.1 Manzarali va gulli o'simliklarning guruhlanishi va ularga tashqi muhit
omillarining ta'siri
2.2 Manzarali va gulli o'simliklarni urug'idan va vegetativ ko'paytirish
yo`llari
2.3. Manzarali va gulli o'simliklarni ochiq va yopiq erlarda o'stirish
agrotexnikasi
III Bob MANZARALI VA GULLI O'SIMLIKLAR BILAN ATROF,
XONA, KIRISH JOYLARI VA YO'LAKLARNI BEZASH
3.1 HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI
3.2
Xulosa
Foydalangan adabiyotlar
KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Go`zallik va ozodalik insonga xos eng oddiy
fazilatlardan bo`lib inson doimo unga intilib yashaydi. Inson qadim-qadimdan o`z
yashash joylarini go`zal va obod qilish uchun harakat qilib kelgan. Chunki, shinam
va ko`rkam muhit kishiga o`zgacha zavq bag`ishlaydi.
Hozirgi zamonda meditsina ham shinam va ko`rkam joylar kishining mehnat
layoqatini oshirishni isbotladi. Demak, shinamlik va go`zal manzaralar kishiga
faqatgina zavq berib qolmasdan, balki uning mehnat layoqatiga, sog`ligiga ham.
O`zbekiston Respublikasi mustaqillikni qo`lga kiritgach bunday go`zal
muhitni yuzaga keltirishga alohida e`tibor qaratdi. Ayniqsa, 2003 yili “obod
mahalla yili” deb e`lon qilinishini bu boradagi olg`a qadam deb hisoblash mumkin.
Bugungi kunda respublikamizning barcha tuman va qishloqlarida, mahalla va
muassasalarida manzarali gulzorlar barpo qilish, atrof-muhit
ko`kalamzorlashtirishlari qizg`in tus olgan. Chiroyli ko`kalamzorlashtirilgan
xiyobonlar, did bilan qurilgan katta ko`chalar shahar xusniga xusn qo`shib, aholini
sof havo bilan ta`minlaydi. Yashil daraxtlar, butazorlar, gulzorlar havoni chang va
tutun hididan tozalaydi va normal mikroiqlim yaratadi.
Inson paydo bo`libdiki u tabiat ne`matlaridan, uning go`zalligidan
baxramand bo`lib kelmoqda. Demak inson va tabiat bir-biri bilan chambarchas
bog`liq. Ibtidoiy odamlar o`z go`shasi atrofida o`suvchi egulik va kasalliklarga
da`vo bo`luvchi o`simliklarni qidirib topishga harakat qilishgan. Tabiatning yamyashil libosga o`ralishi uning qo`ynida ochilib turgan rang-barang gullar, barg
shoxlari, ularning tana tuzilishlaridagi o`zgarishlar bilan hamohang. Gulzorlar
rang-barangligi hamda xushbo`y hidlari bilan insonni o`ziga rom qilib, sehrlab
o`ziga tortadi. Gullarga bo`lgan intilish, qiziqish insonga xos bo`lib, avlodlardan
o`tib kelayotgan tabiatga bo`lgan tug`ma muhabbat belgisidir. Go`zal manzaralar,
gulzorlar inson kayfiyatini ko`taradi, ruhan tetik qiladi va estetik did bag`ishlaydi.
4Qolaversa bu go`zalliklardan zavqlana bilish uni chuqurroq tuyish va unga to`g`ri
munosabatni shakllantirish insonning madaniyati hamda estetik mezoni belgisidir.
Arxeologik qazilmalardan ham shu narsa ma`lumki, qadimgi dunyo xalqlari
o`simliklardan oziq-ovqat, dorivor va manzarali o`simliklar sifatida
foydalanishgan. Eron, Hindiston, Yaponiya, Markaziy va Janubiy Amerika xalqlari
qadim vaqtlardan beri yirik va ochiq gulli yovvoyi o`simliklardan, shuningdek
dorivor xususiyatga ega bo`lgan o`simliklardan o`z ehtiyojlariga yarasha
foydalanishgan. Bu o`simliklar bilan ular o`zlari yashagan joylarni bezashgan va
Gullar kishilarga estetik zavq berishdan tashqari, ular shahar va qishloqlarni
tutun, ishlangan gaz va hakazolardan saqlashdek juda katta sanitar ahamiyatga
molikdir. Ko`pgina o`simliklar fitontsidlik (o`simlikdan chiqadigan, bakteriyalarni
yo`qotadigan uchuvchan moddalar) xususiyatga ega. Bog` va xiyobonlar shahar
havosini tozalovchi o`ziga xos arteriya hisoblanadi. Daraxt va butalar harorat
tebranish qo`lamini ma`lum darajada me`yorlaydi, issiq kunlarda havo namligini
ko`paytiradi, meliorativ va suv saqlash xususiyatiga ega bo`ladi. Yashil o`simliklar
turli xil ishlab chiqarish jarayonida yuz beradigan ayrim holatlarga va ko`cha
shovqinlariga qarshi kurashda ayniqsa, katta ahamiyat kasb etadi.
To`g`ri tashkil etilgan gulchilik yuqori foydali tarmoq hisoblanadi. Shuning
uchun gulchilik ham qishloq xo`jaligining boshqa tarmoqlari singari ishlabchiqarish unumdorligini oshirish asosida rivojlanishi zarur. Bu masalalarni
muvaffaqiyatli echishda soha mutaxassislari va gulchilik bilan shug`ullanuvchilar
o`z bilimlarini yanada boyitish bilan ko`proq tarqalgan manzarali o`simliklarni
etishtirish, ularning navlarini ko`paytirish, agrotexnikasini mukammallashtirib
borishlari lozim deb hisoblaymiz
Do'stlaringiz bilan baham: |
