A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

Yorug`lik rejimi. Yorug`lik – erda hayotning zaruriy shartlaridan biridir.
O`simliklar ma`lum bir intensivli, kuchli, spektr tarkibli va davomiy
yorug`likdagina me`yoriy ravishda o`sishi va rivojlanishi mumkin.
Manzarali o`simliklar yorug`lik intensivligiga munosabati bo`yicha
yorug`sevar va soyaga chidamli o`simliklarga bo`linadi.
Yorug`sevar o`simliklar- yorug`likning yuqori intensivligida yaxshi o`sib,
rivojlanadi. Bu guruhga kartoshka gul, tsinniya, qo`qongul, nasturtsiya, gulidovud
Soyasevar o`simliklar – qoraqarag`ay, jo`ka daraxti, ol`xa, navro`zgulning
ayrim turlari va boshqalar- to`liq bo`lmagan yorug`likda, soyada yaxshi o`sadi. Bu
o`simliklarning ko`pchiligi kuchli yorug`da azoblanadi va daraxt butalar soyasida
juda yaxshi rivojlanadi. Soyasevar o`simliklar xonalarda o`stirish uchun yaroqli
hisoblanadi, chunki bu erda o`simlik ko`pincha yoritish taqchilligini boshidan
kechiradi. Hatto kam yoritishda aspidistra, monstera, qirqquloqlar, tiss, fritilyariya
Soyaga chidamli o`simliklar- to`liq yoritilgan joyda ham, yarim soyada ham
yaxshi o`sib, o`sib rivojlanaveradi. Yoritilgan joylarda manzraviy ko`rinishga
tezroq kiradi, soyada esa betinim gullaydi va o`z manzaraviy sifatlarini saqlaydi.
Bu guruh o`simliklarga akvilegiya, gulsapsar, bo`tako`z, astil`ba, pechak va
Ayrim hollarda, tabiiy yorug`likning kamchiligi va taqchilligida sun`iy
yoritish amalga oshiriladi. Bunda u yoki bu manzarli o`simlikning biologik
Havo rejimi. Barcha o`simliklarga hayot faoliyati uchun havo zarur, ya`ni
ochiq joyning rel`efi, himoya chizig`i turlari, tuproq xususiyatlari va hokazolarga
ko`ra o`zgaruvchi ma`lum gaz muhiti zarur. Yopiq erda gaz muhitini shamollatish,
karbonat angidrid gazi bilan to`yintirish orqali nazorat qilish mumkin.
O`simliklarning nafas olish intensivligi rivojlanishning turli davrida turlicha.
Ayniqsa, unayotgan urug`lar ko`p nafas oladi. O`sish sur`ati oshishi bilan nafas
olish intensivligi ham oshadi, shuning uchun yosh o`simliklar kattalariga ko`ra
aktiv nafas oladi. Qishda o`simliklarda bu jarayon minimal darajaga qadar
pasayadi.
O`simlikning barcha organlari, shuningdek, ildizlar ham nafas oladi.
Shuning uchun tuproqni yumshatish ta`lab etiladi.bundan tashqari, yaxshi
ishlangan tuproqda foydali mikroorganizmlar o`simlik qoldiqdari va boshqa
organik moddalarni minerallarga aylanishini ta`minlaydi.
Ayrim hollarda o`simlikning nafas olishiga halaqit qiluvchi hollar yuzaga
kelganda uning kislorodga talabi ortadi so`ng o`simlik kuchsizlanadi, kasallanadi
va nobud bo`ladi. Bunday hollar joylarni suv bosganida, muz qatlami hosil
bo`lganida yuzaga keladi. Shunday vaqtda darhol suvni to`xtatish yoki muz