Zokirjon saidboboyev

qalmoqlar,
Shimoliy 
Kavkazda yashovchi 
qorachoylar, chechenlar, ingushlar
va 
bolqarlar,
1944 yilda esa 
qrim tatarlari, greklar,
keyinroq 
mesxeti
turklari
ham o ‘z vatanlaridan Sibir va 0 ‘rta Osiyoga surgun 
qilindilar.
Jumladan 0 ‘zbekistonga 175 mingdan ortiqroq 
chechenlar,
157 ming 
ingushlar,
150 mingdan ortiqroq 
qrim tatarlari,
4500 
bolqarlar,
o ‘n minglab 
mesxeti turklari, greklar
ko‘chirib 
keltirildi. 0 ‘zbek xalqi ulami beg‘araz kutib olib, yashash uchun 
uy-joy, oziq-ovqatlar bilan yordam berdi. Mahalliy hokimiyat 
ularga hosildor yerlardan tomorqa yer, uy qurish va xo‘jalik 
yuritish uchun kredit mablag‘lari ajratdi. Ko‘chirib keltirilganlar
172

---

ancha mashaqqatlar bilan yangi joylarga asta-sekin moslashib 
bordilar.
O'zbekistondan Ikkinchi jahon urushiga safaibar etilganlardan 
263005 kishi halok bo‘ldi, 132670 kishi bedarak yo‘qoldi, 60452 
kishi nogiron bo‘lib qaytdi. Shubhasiz, bu raqamlar urushdan 
keyingi bir necha yillar davomida ham respublikamizning 
demografiyasi va mehnat resurslariga o‘zining salbiy ta’sirini 
ko‘rsatib turdi.
50-yillar o‘rtalariga kelib respublika aholisining umumiy soni 
7 million 170 ming kishini tashkil etib, ularning 2 million 319 
mingi shaharlarda, 4 million 851 mingi esa qishloq joylarida 
istiqomat qilgan. Umumiy aholiga nisbatan shahar aholisi 32,3 
foizni, qishloq aholisi esa 67,7 foizni tashkil etgan.
0 ‘tgan asrning 70-yillari o‘rtalariga kelib respublika aholisining 
umumiy soni 13 million 778 ming kishini tashkil etib, ularning 5 
million 300 mingi shaharlarda, 8 million 430 mingi esa qishloq 
joylarida istiqomat qilgan. Respublika aholisining 38,5 foizi 
shaharlarda yashagan. Bu davrda 0 ‘zbekistonning barcha yerida 
o‘zbeklar (63 foizga yaqin), ms/ar (13,6 foiz - asosan shaharlarda), 
Qoraqalpog‘iston ASSRda