Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

“Бас, энди 
(ўша кунда)
 кимнинг тортилган 
(яхши амаллари)
 оғир келса, ана ўша 
(киши ҳар бир 
инсон)
рози бўладиган-орзу қиладиган ҳаётда бўлади. Кимнинг тортилган 
(яхши амаллари)
енгил 
келса, унинг жойи “жарлик”дир! Унинг нима эканини қаердан ҳам билардинг?! 
(У)
қизиган 
дўзахдир!”
(“Қориа” сураси, 6-11-оятлар).
Қиёмат куни бандалар амаллари мезонда тортилади. Кимнинг солиҳ амаллари гуноҳларидан оғир 
келса, у жаннатда бўлади. Кимнинг гуноҳлари кўп бўлиб, солиҳ амаллари енгил келса, ундай банданинг 
борар жойи жаҳаннамдир. Она боласини бағрига босганидек жаҳаннам ҳам уни ўз домига тортади. 
Маҳшаргоҳда бандалар амаллари ўлчанадиган тарози ҳақиқий тарозидир. Унинг икки палласи бор. 
Амаллар ҳисоб-китоб қилинганидан кейин мезонда ўлчанади. 
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Икки 
калима Раҳмонга севимли, тилга енгил, Мезонда оғирдир. (Булар:) Субҳааналлоҳи ва биҳамдиҳ, 
субҳааналлоҳил азиймдир” (Бухорий, Муслим, Термизий, Ибн Можа, Аҳмад ривояти). 
Аллоҳ таоло “Субҳааналлоҳи ва биҳамдиҳ, субҳааналлоҳил ъазийм” деб тасбеҳ айтган бандани 
яхши кўради. Мана шу икки калимани талаффуз қилиш тилга қийин эмас, лекин Мезонда тортилганида 
тош босади. Бу нима дегани? Ҳарфлари кам, назми чиройли бўлгани учун тилга осон, бироқ Аллоҳ 
даргоҳида қадри баландлигидан унга жуда кўп савоб берилади. 
Абу Молик Ашъарий розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: 
“Поклик – имоннинг ярми. “Алҳамдулиллааҳ” Мезонни тўлдиради. “Субҳаналлоҳ валҳамдулиллааҳ” 
осмон билан Ер ўртасини тўлдиради (ёки тўлдирадилар). Намоз – нур садақа – ҳужжат, сабр зиёдир. 

---

75 
Қуръон сенинг фойдангга ёки зарарингга далилдир. Ҳар бир инсон ҳаракат қилиб, ўзини сотади – ё 
қутқаради ёки ҳалок этади” (Муслим, Термизий, Аҳмад ривояти). 
Ҳадисга кўра, зикр айтиш савоби ўта улуғ, ҳамд амаллар тортиладиган мезонни тўлдиради, тасбеҳ 
ва ҳамд Ер билан осмон орасини савобга тўлдириб юборади. Демак, ихлос билан айтилган бу 
калималардан ҳосил бўлган савоб еру осмон ўртасини тўлдиради. 
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: 
“Қиёмат куни (гавдаси) катта, семиз киши келади. (Бироқ) Аллоҳ наздида пашша қанотичалик ҳам тош 
босмайди. Истасангиз, “Биз қиёмат куни улар (қилиб ўтган амаллар) учун ҳеч қандай қадр-қиймат 
бермаймиз” (“Каҳф”, 105) оятини ўқинглар”, дедилар (Бухорий ва Муслим ривояти). 
Мулла Али Қори “Мирқот”да айтишича, кофирлар ҳисоб-китоб қилинмасдан туриб жаҳаннамга 
ташланади. Мўминлар, яна риёкор мунофиқлар амаллари мезонда тортилади. 
Пашша энг енгил ва ҳақир ҳашаротдир. Унинг қаноти ўзидан бир неча баравар енгил. Устига-устак 
ҳеч нарсага арзимайди. 
Бундан чиқди, кофирнинг Аллоҳ даргоҳида ҳеч қандай қадр-қиймати, обрў-эътибори йўқ. Танаси 
қанчалик гўзал, келишган, хушбичим кўринмасин, бўйи нақадар узун бўлмасин, имонсиз кимса Аллоҳ 
даргоҳида зиғирча вазнга эга эмас. Бундан фарқли ўлароқ, имонли инсоннинг ташқи кўриниши кейинги 
даражада туради. Унинг имони бақувват, амали, хулқи гўзал бўлса бас, мезонда тоши оғир келади. 
Зир ибн Ҳубайшдан ривоят қилинишича, Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу арок дарахтидан 
мисвок оларди. Унинг болдири ингичкалигидан шамол учириб юборгудек бўларди. Бир сафар одамлар 
Ибн Масъуднинг устидан кулишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сўрадилар: 
– Нега куляпсизлар?! 
– Эй Аллоҳнинг Пайғамбари, болдирлари ингичкалигидан куляпмиз. 
– Нафсим қўлида бўлган Зотга қасамки, Абдуллоҳнинг икки болдири Мезонда Уҳуд тоғидан ҳам 
оғирроқдир (Аҳмад, Ибн Ҳиббон, Баззор ривояти. Ривоят санади ҳасан).