Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

“Аллоҳ ҳеч бир жонни тоқатидан ортиқ нарсага таклиф қилмайди”
(“Бақара” сураси, 286-
оят).
Аллоҳ таоло ҳамма нарсани билади. Жумладан, ҳар бир жон нимага ярайди, нимага ярамайди, 
ҳаммаси Аллоҳга маълум. Шунинг учун бандаларини кучларига етмайдиган ишларга ундамайди. Бу, 
Аллоҳ таоло бандаларига кўрсатган фазлу марҳаматидир. 
Ҳақиқатан, Ислом шариатида мусулмон банда зиммасига юкланган вазифаларнинг биронтаси 
инсонга оғир келмайди, уларни эркак ҳам, аёл ҳам, ёш ҳам, қари ҳам бажара олади. 
Аллоҳ таоло яна шундай деган: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
“Аллоҳ сизларга енгилликни истайди, оғир бўлишини истамайди”
(“Бақара” сураси, 185-оят).
Кишиларни машаққат остида қолдирмаслик Ислом динининг асосий қоидаларидандир. Мисол учун, 
рўза ибодатида ҳам Аллоҳ бизларга енгиллик жорий этган. “Ҳаммага рўза тутиш фарз”, дейишга 
Аллоҳнинг ҳақи бор. Бунга ҳеч ким эътироз билдира олмайди. Лекин У Зот лутф кўрсатиб, беморлар, 
мусофирлар ўз вақтида тута олмасалар, кейин тутиб беришлари мумкинлигини билдирди. Шунингдек, 
йилда бир ой эмас, икки-уч ой рўза тутишни фарз қилса бўларди, бироқ Аллоҳ бандаларига осон 
бўлишини истади. Шунинг учун мусулмон одам рамазон ойининг ҳар бир кунини, ҳар бир соатини 
ғанимат билиб, солиҳ амалларни кўпайтирса, охиратига захира ҳозирлаб олса, мақсадга мувофиқ бўлади. 
Бошқа ўринда айтилади: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
“... ва сизларга бу Динда бирон танглик қилмади”
(“Ҳаж” сураси, 78-оят).

---

152 
Аллоҳ мўминлар зиммасига тоқатларидан ташқари вазифаларни юкламади, Дин ишларида уларни 
машаққатга солмади, балки кенглик қилди. Агар бу имкониятдан унумли фойдалансак, Аллоҳ буюрган 
ишларни сидқидилдан бажариб, қайтарганларидан тийилсак, У Зот розилигига эришамиз. 
ЖИНЛАР 
Жинлар ҳақида ҳар ким турлича эътиқодга эга. Масалан, араб қабилалари жинларни махфий 
худолар, деб эътиқод қилган. Улар “Жинлар насаби Аллоҳ таолога етиб боради. Аллоҳнинг жинлардан 
шериклари бор”, деган бузуқ қарашда бўлишган. Араблар “Жинлар ҳукми ер юзида ўтади”, деб 
билишарди. Шунинг учун кимдир маълум жойда тунаб қолмоқчи бўлса, “Ушбу жойнинг хўжайин жини 
паноҳ беришини сўрайман”, деб дуо қиларди. 
Яна бир тоифа одамлар жинлар борига умуман ишонмайди, жинлар ҳақидаги гапларни афсона, 
уйдирма, деб билади. 
Ислом динида эса жинлар ҳақида энг тўғри эътиқод баён этилган. Динимиз жинлар борлигини 
таъкидлайди, улар ҳақидаги нотўғри тушунчаларни тўғрилайди, хато қарашларни рад этади. 
Жинлар ҳақиқатан бор мавжудот. Улар тутунсиз оловдан яратилган. Жин инсон кўзига кўринмайди 
(“Жин” сўзи “тўсилган”, “беркитилган” маъносини англатади). Бироқ улар бизни кўради. Жинлар турли 
шаклларга кира олади. Аллоҳ таоло жинларга шундай хусусиятни берган. 
Аллоҳ таоло жинларни инсонлардан олдин яратган. Бу ҳақида шундай дейилган: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------"