Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

“Албатта, Аллоҳ бир 
(луқма)
 таом еб, ҳамд айтадиган, бир 
(қултум)
 ичимлик ичиб, ҳамд айтадиган 
бандадан рози бўлади”
(Муслим, Термизий, Аҳмад ривояти).
Мўмин банда таом ейишни “Бисмиллаҳ” деб бошлайди, ўнг қўли билан ейди, таомни етказган, унга 
очликни қондириш хусусиятини берган, ҳазмини осон қилиб, танадан чиқиб кетишини таъминлайдиган 
Буюк, Қудратли Аллоҳга ҳамду сано айтади. Бу зикрни таомланиб бўлгандан кейин айтса ҳам, ҳар бир 
луқма таом еганидан кейин айтса ҳам бўлади. Айрим азизлар, ҳар луқма таом еганда ёки ичимлик 
ичганда “Бисмиллаҳ”, айтишади, ютиб бўлгач, “Алҳамдулиллаҳ”, дейишади. Зеро, Аллоҳга қанча мақтов 
айтилса арзийди. Ким таом еганида ҳамд айтса, Аллоҳ унинг амалидан рози бўлади, унга раҳм қилади, 
ажр-мукофот билан сийлайди. 
Инсонларнинг ўзаро муносабатларидаги шукр яхшиликни ёқлаш, эзгу ишларда амалий ёрдам 
кўрсатиш билан бўлади. 

---

145 
ٍديِعَس ِبَِأ ْنَع
َيِضَر
ُللها
ُهْنَع
وُسَر َلاَق :َلاَق
ا ىَّلَص ِللها ُل
َلَع ُلله
َو ِهْي
ْنَم :َمَّلَس
َي َْلَ َساَّنلا ِرُكْشَي َْلَ
َللها ِرُكْش
َر .
َو ُها
تلا
ْر ِم
ِذ
ي
َو َأ
َْحْ
ُد 
ِناَرَ بَّطلاَو
َو َس
َن ُد
ُه 
َص
ِح
حي
ِل
َغ ِْي
ِه.
Абу Саид Худрий розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади:
“Ким 
одамларга шукр қилмаса, Аллоҳга шукр қилмабди”
(Термизий, Аҳмад, Табароний ривояти. Ҳадис 
санади саҳиҳ лиғайриҳ). 
Аллоҳ яхшилик қилганга шукр қилишга – раҳмат айтишга буюрган. Ким шундай қилмаса, 
Аллоҳнинг амрига итоат этмаган бўлади. “Одамларга шукр қилмаган, Аллоҳга шукр қилмабди”, 
деганнинг маъноси шу. 
ٍدْيَز ِنْب َةَماَسُأ ْنَع
َيِضَر
ُللها
ُهْنَع
ِللها ُلوُسَر َلاَق :َلاَق
َص
ُللها ىَّل
َلَع 
َمَّلَسَو ِهْي
ُرْعَم ِهْيَلِإ َعِنُص ْنَم :
َ ف فو
:ِهِلِعاَفِل َلاَق
ُللها َكاَزَج
ْ بَأ ْدَقَ ف اًرْ يَخ 
ِءاَنَّ ثلا ِفِ َغَل
َر .
َو ُها
تلا
ْر ِم
ِذ
ي
َو ْبا
ُن 
ِح 
َّب
َنا
َو ْلا
َ ب ْ ي َه
ِق
ي 
َو َس
َن ُد
ُه 
َص
ِح
حي
.
Усома ибн Зайд розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: