Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

ЯЪЖУЖ ВА МАЪЖУЖ ЧИҚИШИ 
Яъжуж ва Маъжуж кўп сонли қавмдир. Уларнинг чиқиши қиёмат аломатларидан саналади. Улар ер 
юзини фасодга тўлдиради, ҳамма ёқни вайрон этади. Яъжуж ва Маъжуж қачон чиқишинини Аллоҳдан 
бошқа ҳеч ким билмайди. 
Қуръони каримда шундай дейилган: 
“--------------------------- Арабий матн --------------------------“ 
“То Яъжуж ва Маъжуж 
(тўғони)
 очилиб, улар ҳар бир тепаликдан оқиб келадиган, ҳақ ваъда 
(яъни, қиёмат)
яқин бўладиган вақтгача 
(Биз ҳалок қилган кимсалар)
қайтмайдилар. Ана у 
(қиёмат 
қоим бўлган)
вақтда кофирлар кўзи қотиб: “Эй, ҳолимизга вой! Биз бундай 
(оқибатдан)
ғафлатда 
эдик. Йўқ, биз 
(ўз жонимизга)
 жавр қилувчи бўлдик”, 
(дейдилар)
”
(“Анбиё” сураси, 96-97-оятлар).
Яъжуж ва Маъжуж жуда кўплигидан юрганида худди селдек оқиб келар экан. 
Яъжуж ва Маъжуж Исо алайҳиссалом осмондан тушиб, дажжолни ўлдирганидан кейин чиқади. 
Аллоҳ таоло Исо алайҳиссаломга мўминларни Тур тоғига олиб чиқиб кетишни, чунки ҳеч ким бас кела 
олмайдиган кимсалар чиқишини ваҳий қилади. 

---

104 
Кучли қавлга кўра, Яъжуж ва Маъжуж Ёфас ибн Нуҳ авлолидандир (Муҳаммад Саламат Жабар, 
“Қиёмат аломатлари”). 
Уммул мўминин Зайнаб розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам бир куни менинг олдимга хавотирланган ҳолда кириб келдилар, “Яқинлашиб қолган ёмонликдан 
арабларга вайл бўлсин! Бугун Яъжуж ва Маъжуж тўғонидан мана шунча очилди”, дедилар 
(Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам икки бармоқларини ҳалқа қилиб кўрсатдилар). Мен: “Эй 
Расулуллоҳ, орамизда солиҳ инсонлар бўлсаям, ҳаммамиз ҳалок бўламизми?” деб сўрадим. “Ҳа, агар 
ифлосликлар кўпайиб кетса”, дедилар Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам (Аҳмад ривояти). 
Ибн Ҳажар “Фатҳул борий”да айтади: “Олимлар “ифлослик” калимасини “зино, валади зинолар, 
фисқу фужур” деб шарҳлаган”. 
Қуръонда “Зулқарнайн” деб тилга олинган солиҳ подшоҳ Яъжуж ва Маъжуж билан бир қавм 
ўртасига тўсиқ қурдирган. Ундан кичик тешик очилгани ҳақиқат. Мазкур тўғон Исо алайҳиссалом 
замонигача туради. Исо алайҳиссалом замонида (яъни, осмондан тушганида) Аллоҳ таоло изни билан 
Яъжуж ва Маъжуж бутунлай ташқарига чиқади. Бу чиқиш қиёматнинг катта аломатларидандир. 
Ибн Арабий айтади: “Демак, яхшилар ҳам ёмонлар билан бирга – агар уни ўзгартирмасалар – ҳалок 
бўладилар. Шунингдек, ёмонлар яхшилар насиҳатига қулоқ солмасдан, ўз фисқу фужурларида қайсарлик 
билан давом этишлари оқибатида фасод чор атрофга тарқалиб кетса, ҳамма бирдек ҳалок бўлади. Сўнг 
ҳар ким ниятига қараб турғизилади. Зайнаб онамиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сўзларидан 
ўша кичик туйнук катталашишда давом этса, бир кун Яъжуж ва Маъжуж чиқиши инсоният учун умумий 
ҳалокатлигини билган
32
”.