Zich saf-shug‘ullanuvchilarning qatorda bir-biridan kaft kengligida (tirsaklar o‘rtasi) oralig‘ida yoki kalonnalarda bir-biridan oldinga uzatilgan qo‘l kengligida masofada joylanishidan iborat safdir. Orasi ochiq

29-rasm 30-rasm 31-rasm 32-rasm
GIMNASTIKA SNARYADLARIDA BAJARILADIGAN MASHQLAR.
Gimnastika ko‘pkurashi snaryadlarida bajariladigan har xil mashqlarning soni benihoya ko‘pdir. Hamma gimnastika mashqlari ikki guruhga bo‘linadi. Statik va kuch ishlatiladigan mashqlar. Siltanish mashqlari. Statik va kuch ishlatiladigan mashqlar o‘z navbatida ikki guruhga bo‘linadi:
1. Xususiy statik mashqlar-bu gimnastikachining snaryadida mashq bajarayotgan vaqtida (osilish va tayanishda) muallaq turib qolish holatlaridir. Bu guruhdagi mashqlarga osilish,tayanish, ko‘p kurashning hamma snaryadlardagi burchak yasab tayanish; turnikda, bruslarda, halqalarda burchak yasab osilish; turnik va halqada orqada gorizontal osilishlar kiradi.Bu mashqlarning murakkablik darajasi anchagina yuqoridir. Masalan, osilishni shug‘ullanishni endigina boshlagan va hatto maktabgacha tarbiya yoshidagi bola ham bajarishi mumkin, ammo
12
orqada gorizontal osilishni esa malakali gimnastikachigina bajara olishi mumkin.Bu mashqlarning murakkabligini ikki omilga binoan aniqlanadi:
a) muskullarni zarur bo‘lganicha zo‘r berish darajasi;
b) u yoki bu holatda muvozanat ushlab turishning qiyinligi.
Muskullarni zarur bo‘lgan zo‘r berish darajasi elka o‘qiga nisbatan kuch payti mexanik tushunchasi bilan chambarchas bog‘liqdir. Osilishlar-bu turg‘un muvozanat holatidir va ularda muvozanatni saqlab turish qo‘shimcha zo‘r berishni talab qilmaydi (33-rasm)
2.Kuch ishlatiladigan harakatlar-bu bir statik holatdan ikkinchisiga ohista o‘tishdir. Bu guruh mashqlariga quyidagilar osilishdan qo‘llarni bukib osilish holatiga o‘tish (tortilish), qo‘llarni bukib osilishdan osilishga tushish (tortilishga teskari bo‘lgan harakat), osilishdan kuch bilan bukilib osilish, kuch bilan tayanish holatiga chiqish (turnikda, bruslarda,halqada) kiradi. Bu guruhdagi mashqlarning qiyinchilik darajasi to‘g‘risida shuni aytish mumkinki, tayanish holatidan osilishga o‘tish (tushish), osilish holatidan tayanishga o‘tish (ko‘tarilish)dan osonroq, chunki:
a) pastga tushishda muskullar tanani asta-sekin va bir maromda tushishini ta’minlaydi, ko‘tarilishda esa tana og‘irligini engib, yuqoriga harakat qilish uchun zo‘r berishni talab qiladi. Ikkinchi holat fiziologik nuqtai-nazardan murakkabroqdir;
b) pastga tushishda muvozanatni ushlab turish sharoiti soddalashadi, ko‘tarilishda esa-murakkablashadi. Buning sababi statik mashqlarni yozishda bayon etilgan (34-rasm)