%zbekstan respublikasi a

Topıraq quramındag`ı karbonatlardı anıqlawdın` atsidimetriyalıq usılı

Topıraq quramındag`ı karbonatlar xlorid kislota ta`sirinde tarqaladı. Bunda to`mendegishe reaktsiya bolıp o`tedi:

CaCO₃+2HCl→CaCl₂+H₂CO₃

H₂CO₃→H₂O+CO₂

Karbonatlardı tarqatıw ushın sarıplang`an kislota mug`darı reaktsiyag`a kirispey qalg`an kislotanı silti menen titrlep anıqlanadı:

HCl+NaOH→NaCl+ H₂O

Kerekli a`spab ha`m u`skeneler: 0,02 n xlorid kislota eritpesi, 0,2 n ku`ydirgish natriy eritpesi, metilrot indikatorı, lakmus qag`azı, filtr, pipetka (25 ml), 250,170,1500 ml li kolbalar, shtativ, texnik ta`rezi.

Jumıstın` barısı: Tekseriletug`ın topıraqtan texnik ta`rezide 2-5 g o`lshep alınadı, 700-1500 ml li kolbag`a salınadı, u`stine 50-100 ml 0,02 n xlorid kislota quyılıp bir sutkag`a qaldırıladı. Sonnan keyin eritpege lakmus qag`azı tiygizilip ko`riledi egerde suyıqlıqtın` ortalıg`ı reaktsiyası kislotalı bolsa filtrlenedi, siltili bolsa onın` u`stine ja`ne 100-200 ml 0,2 n xlorid kislota quyıladı ha`m aralaspanı shayqatıp payda bolg`an ılaylı eritpe filtrlenedi.

Taza filtrattan pipetka ja`rdeminde 25 ml alıp 250 ml li kolbag`a salınadı ha`m onın` u`stine 2-3 tamshı metilrot indikatorınan tamızıp, eritpe qızg`ısh fiolet ren`nen ash sarı ren`ge o`tkenshe ku`ydirgish natriy eritpesi menen titrlenedi. Na`tiyje to`mendegi formula ja`rdeminde esaplanadı:

Bunda: x-u`lginin` quramındag`ı karbonatlar mug`darı,

A-titrlew ushın alıng`an eritpe, ml de,

F1,F2-du`zetiw koeffitsentleri,

B-titrlew ushın sarplang`an tiykar mug`darı, ml de,

P-xlorid kislota mug`darı, ml de,

H-topıraq awırlıg`ı, g da,

0,00044-CO₂ g`a aylandırıw koeffitsenti, (1ml 0,02n HCl 0.00044 CO₂ ge tuwrı keledi),

100-protsentke aylandırıw koeffitsenti,

K-gigroskopik koeffitsent