Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta arnawlı bilim ministrligi Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti Qaraqalpaq filologiyası fakulteti



Download 0,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/42
Sana16.06.2022
Hajmi0,65 Mb.
#676653
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   42
Bog'liq
Berdaq at nda Qaraqalpaq m mleketlik universiteti Qaraqalpaq f

 
SLAVISTIKANIŃ PAYDA BOLIWI 
Slavyan xalıqlarınıń tili, mádeniyatı, tariyxın izertleytuǵın ilim-slavistikanıń 
payda bolıwına eski slavyan tiliniń jazba eskertkishlerin onı basqa slavyan 
xalıqlarınıń tili menen salıstırıw sebepshi boldı. 
Salıstırmalı metodı til biliminiń izertlew metodına aylandırıwdı slavyan 
Aleksandr Xristoforovish Vostokovtıń roli ayrıqsha. Ol «Slavyan tilleri jóninde 
pikirler» degen kitabında (1820) slavyan tilleri faktlerin ásirese seslik táreplerin 
salıstırıp izertlew arqalı olar ortasında usaslıq hám ózgeshelikti kórsetedi. 
A.X.Vostokov 
(1781-1864) 
Peterburg 
xudojestvennıy 
akademiyasın 
tamamlaǵan. Onıń baslı miynetleri «Slavyan tilleri jóninde pikirler» (1820),
«Rus tili grammatikası»(1831), «SHirkewlik slavyan tili sózligi»(1843). Bul 
miyneti salıstırma-tariyxıy metodı tiykarında slavyan tilleriniń óz-ara jaqınlıǵın 
kórsetedi. 
Dáslepki slavyan tilleriniń grammatikası Vene universitetiniń professorı 
F.Mikloshish (1813-1891) tárepinen jazıladı (shıǵısı boyınsha ol slavyanec) 
Slavyan tilleriniń fonetikasına baǵıshlanǵan 1-tomı 1852 jılı, al sintaksiske 
arnalǵan 4-tomı 1875 jılı jarıq kóredi («Sravnenie grammatiki slavyanskix 
yazıkov»). 
Salıstırma tariyxıy til bilimi latınsha termin menen komparativistika
( salıstırıw) delinedi. 
Seslik til ulıwma adamzatlıq qubılıs bolıp olar ortasında usaslıq bolmawı
múmkin emes. Sózler bir tilden basqasına óte beriwi múmkin. Biraz sózler 
(kolpak, altın, bar, bak, baba) bir qatar tillerde azlı-kópli seslik ózgesheligi menen 
jumsala beriwi múmkin. Bunday tiller aralıq omonimler tillerdiń tuwısqanlıǵınıń 
kórsetkishi bolmaydı. Sonday-aq telefon, radio, studenit, kafedra, dekanat, taǵı 
basqa sıyaqlı sózler de tuwısqanlıqtı ańlatpaydı olar tosınnan ortaq sózler boladı. 
Tillerdiń tuwısqanlıǵın anıqlaw ushın tosınnan bolǵan usaslıqtı almay, 
tillerdiń fonologiyalıq, morfologiyalıq, sintaksislik, sistemalarındaǵı usaslıqtı 
salıstırıw kerek. 
F.Mikloshish «Slavyan tilleriniń salıstırma grammatikası»(1952). 
F.Dic.»Roman tilleri grammatikası»(1836-1845) 
I.Ceys. «Kelt graammatikası»(1853). 
F.I.Buslaev «Litva tilin izertlewge jetekshi» (1858). 
Usılar tiykarında «Indoevropa til bilimi»(Indoevropey-stika) qáliplesti. 

Download 0,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   42




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish