Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta arnawlı bilim ministrligi Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti Qaraqalpaq filologiyası fakulteti

Universallıq grammatika.
Bul dáwir ushın lingvistikada xarakterli jaǵday
tillerdiń usaslıq,jaqınlıq universallıq qásiyetleri kewil bóline basladı. Sonday-aq 
logika ilimi de rawajlana basladı; logika iliminiń kategoriyalarınıń ulıwma 
adamzatlıq ekeni,onıń tillik kategoriyalar menen baylanıslı ekeni ayqınlana
basladı. Ulıwma tillerge ortaq universal qubılıslar sol tiykarda universal 
grammatika jazıw talabın qoydı. Usıdan 1660-jılı «Universal grammatika» degen 
miynet francuz ilimpazları Antuan Arns (1612-1684),Kolod Lansle (1616-
1695)tárepinen jazıldı. bul grammatika sol dáwirdegi franciyada aǵarıtıw isleriniń 
orayı xızmetin atqarǵan hám sol miynet dóregen orın Por-Royal monastırı
bolǵanlıqtan «Por-Royal grammatikası»dep te, geyde «Racional ulıwma
grammatika» dep ataladı. Ol grammatika áyyemgi grek, evrey,latın, francuz 
tilleri materialı tiykarında tiykarında jazılǵan. 
Bul grammatika ápiwayı salıstırma grammatika emes,al logika-
tipologiyalıq grammatika. Bul grammatikanıń maqseti-barlıq tillerge ortaq 
logikalıq tiykarda hám ortaqlıqtı, sonday-aq olar ortasındaǵı ayırmanı ashıw boldı.
Bul grammatikanıń taǵı bir ózgesheligi-grammatikalıq rejelerdiń ulıwma tillik 
bolıwı, bul rejelerdiń logikaǵa tiykarlanıwı. Universal grammatika eki bólimnen
turadı. Fonetika, grammatika. Fonetika bóliminde ses hám hárip, buwın, pát, 
oqıwǵa úyreniw jolları, ekinshi bóliminde morfologiya hám sintaksis máseleleri 
sóz etilgen. 
Bul grammatika (Por-Royal grammatikası) kóp ǵana tillerge awdarıldı. Óz
dáwiri ushın oǵada úlken áhmiyetke iye boldı. 
Kemshiligi: logika menen grammatika birlik taraldı; hár tildiń óziniń
grammatikası bolmaydı, grammatika ulıwma tillik universallıq boladı,óytkeni 
grammatikalıq kategoriyalar logikalıq kategoriyanıń kórsetkishi, al logikalıq 
kategoriyalar jeke milletlik bolmaydı, al ulıwma adamzatlıq boladı dep esapladı. 
SHınında: Logikalıq kategoriyalar ulıwma adamzatlıq, biraq til olay
emes,ol milletlik,xalıqlıq boladı. Oylaw processin hár til ózinshe kórsetedi. 
Sonlıqtan til menen logikanı birdey dewge bolmaydı. Tillik kategoriyalar logika 
kategoriyaǵa qaraǵanda keń hám kóp basqıshlı. Tillerdiń hámmesine ortaq
grammatika dóretiw múmkin emes.