Ózbekstan Respublikası joqarı hám orta arnawlı bilim ministrligi Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti Qaraqalpaq filologiyası fakulteti

DEMOKRIT
baslaǵan ekinshi topar oǵan 
qarama-qarsı zat penen onıń ataması ortasında tábiyǵıy baylanıs bolmaydı, olar 
ortasındaǵı baylanıs tosınnan, shártli baylanıs dep durıs juwmaq shıǵardı. Grek 
filosofları ishinde Platonnıń «Kratil» shıǵarması biziń dáwirimizge kelip jetip, 
onda tilde sinonim hám omonim sózlerdiń bolıwı, ayırım zatlardıń tilde sóz
túrindegi atamasınıń bolmawı, geyde sózdiń (yaǵnıy zat atamasınıń) ózgerip 
ketiwi-bulardıń bári sóz benen zat ortasında tábiyǵıy baylanıs bolmaytuǵınlıǵın 
kórsetedi.

---

 Grek filosofları tildiń payda bolıwı jóninde seske eliklew, kelisim
teoriyaların ashtı. bul eki pikirde natuwrı bolsa da, onıń bahalı jaǵı - tildi quday
dóretti degenge qarsı, onı payda etken adamnıń ózi degendi táriypledi. 
Grek ilimpazları kótergen taǵı bir másele-grammatika máselesi.Olar 
grammatikanı dáslep filosofiyaǵa, ásirese, logikaǵa ǵáezli,solardıń tarawı retinde, 
logikalıq kategoriyalardıń kórsetkishi retinde qaradı. Bul tarawdı dáslepki pikir 
aytqanlar Platon, Aristotel boldı. Platon sózlerdi atawısh, feyil dep ekige bóldi.
Aristotel olarǵa úshinshisin - tirkewish degendi qosıp sózlerdi úsh toparǵa 
bóldi.Aristotel birinshi ret grammatika menen logika ortasındaǵı qarım-qatnastı sóz 
etti. Bul logikanı uǵım, túsinik haqqındaǵı ilim,al sóz shaqabı degen gáptiń 
bólekleri, gáp bolsa atawısh penen feyildiń baylanısı, bul eki kategoriya ortasında 
úlken ayırmashılıq bar;feyil máháldi bildiredi, bayanlawıshlıq xızmet atqaradı.
Al atawısh-seplenedi, gápte baslawıshlıq xızmet atqaradı. Biraq 
Platonda,Aristotelde sózlerdi shaqaplarǵa bólgende biziń házirgi túsinigimizdey 
tillik kategoriya retinde emes, al logikalıq kategoriya retinde qaraydı. Olardıń 
aytıwınsha atawısh penen feyil-bayanlawısh músheleri, bulardan basqa sózler
usılardıń dógereginde jámlesedi hám jalǵawlıq xızmet atqaradı. 
Aristoteldiń lingvistikalıq kóz-qarasları keyin lingvistika iliminiń
rawajlanıwına úlken tásir etti. házirde qollanılıp júrgen grammatika kategoriyaları
menen kóplegen terminler sol qálpinde jumsaladı. Greciyadaǵı lingvistika ol 
eldegi ellinizm dep atalatuǵın dáwirde rawajlanıw shıńına jetti.