Ўзбекистонда хотин-қизлар ҳУҚУҚларини таъминлашнинг ташкилий-ҳУҚУҚИЙ

иқтисодий тазйиқ,
●
бунда тажовузкор шахс ўз қурбонининг ишга жойлашишига ва 
ишлашига тўсқинлик қилиб, маблағдан маҳрум қилади ва пул сўрашга мажбурлайди;
болаларни манипуляция қилиш (бошқариш),
●
уларда айбдорлик ҳиссини ҳосил 
қилиб, болалардан воситачилик мақсадларида ва уларни олиб қўйишни қўрқитиш 
мақсадида фойдаланиш;
эркаклик имтиёзларидан фойдаланиш,
●
яъни, аёлга қуйи мавжудот деб қараб, унга 
нисбатан авторитар, диктаторларча муносабатда бўлиб, оилада яккаҳокимликни жо­
рий қилиш;
ҳаракатлар билан қўрқитиш,
●
яъни жабрланувчининг мулкига зарар етказиш ёки 
йўқ қилиш;
яккалаш,
●
яъни, аёлнинг нима қилиши, ким билан дўстлашиши, кўришиши, гапла ши­
ши ни доимий назорат қилиш, аёлга ўз яқинлари билан мулоқот қилишини та қиқ лаш.
19
Оиладаги зўравонликнинг қуйидаги асосий шакллари мавжуд:
жисмоний зўравонлик
●
— оиланинг бир аъзоси томонидан бошқа аъзосига қасддан 
баданига, соғлигига шикаст етказиш, ўзбошимчалик билан озодлигидан, уй­жойи­
дан, овқатдан, кийим­кечакдан ва бошқалардан маҳрум этиш. Бунинг оқибатида эса 
19 Горшкова И. Д., Шурыгина И. И. Насилие над женами в современных российских семьях. — М.: МАКС Пресс, 2003 год. 
http://www.opk.msu.ru/information/women/index.htm

---

60 • Ўзбекистонда хотин-қизлар ҳуқуқларини таъминлашнинг ташкилий-ҳуқуқий асосларини такомиллаштириш
унинг ўлимига, жисмоний ёки руҳий соғлигига путур етишига сабабчи бўлиб, жис­
моний дард, шаъни ва қадр­қимматига эса зарар етказилади.
руҳий зўравонлик
●
— бунда оиланинг бир аъзоси томонидан бошқа аъзосининг 
шаъни ва қадр­қиммати қасддан камситилади, дўқ қилиш, қўрқитиш, ҳақоратлаш 
билан унинг ҳаёти ва соғлигига зарар етказадиган ҳаракатлар содир этишига маж­
бур қилинади.