Ўзбекистон тоғ тупроқлари

Альп минтақасининг айрим тупроқларига қисқача изоҳ.

Б. Тоғ-ўтлоқи чала торфлашган тўқ қўнғир тупроқлар хосса ва хусусиятлари билан тоғ-ўтлоқи торфлашган тупроқларга яқин. Чи­ринди миқдори 9-13% бўлиб, чириндили қатламнинг қалинлиги 30-40см. Механик таркиби бўйича енгил ва ўрта қумоқ.

Альп минтақасининг айрим тупроқларига қисқача изоҳ.

• B.Тоғ-ўтлоқи-дашт, чала торфлашган тупроқлар альп минтақасининг жанубий қияликларида тарқалган, ўт-ўсимликларининг бўйи жуда паст. Бу тупроқлар юқоридаги тупроқларга нисбатан сал бошқачароқ бўлиб, чиринди миқдорининг камлиги, 6-10% дан ошмаслиги, чимли қатламларининг қисқалиги, кам чимланганлиги, рангининг нисбатан очроқ бўлишлиги карбонатларнинг юқори қатламларда айниқса, 10-55см.да учраши билан характерланади. Булоқ сувлари ва дарё ирмоқчалари (сойлар) сувлари таъсирида намлиги юқори бўлган жойларда ўтлоқи-соз-торфлашган тупроқлар ҳосил бўлади. Ўзбекистон шароитида баланд тоғ альп минтақасидан кейин аба-дий қорлик ва музликлар бошланади. Бу ерлар асосан тошлоқлар ва тик коялардан ташкил топганлиги учун тупроқлар деярли учрамайди. Асосан, бу жойларда нураб улгурмаган тоғ жинсларининг устида мох ва лишайниклар ўсади. (Л.Турсунов,А.Хоназаров)

Умумий майдони

• Субальпик ва Альп зонаси ўтлоқларининг тоғ дашти тупроқларининг умумий майдони 0,8 млн. гектар бўлиб, Ўзбекистоннинг умумий майдонига нисбатан 1,9% ини ташкил қилади.

ЗОМИН «ХАЛҚ БОҒИНИНГ ГЕОГРАФИК ЖОЙЛАШГАНЛИГИ

• Зомин «Халқ боғи» Ўзбекистоннинг жанубий-шарқида Жиззах вилояти Зомин тумани ҳудудида жойлашган бўлиб унинг майдони 47,470 гектарни ташкил қилади.
• Боғнинг ғарбий томони Бойқўнғир ва Гуралаш сойларининг ўзани бўйлаб Бахмал ўрмон хўжалиги билан чегарадош. Шимолий чегараси Молгузор тоғ тизмасининг жанубий-шарқидан ўтиб, Чоршанғи дарасигача тарқалади, жанубдан шимолга бурилади ва Еттикечув сойини ёқалаб, Зоминсувга қўшилган жойдаги Дуғоба қишлоғигача боради. Жанубда Зомин «Халқ боғи» Туркистон тоғ тизмаси бўйлаб Тожикистон Республикаси билан чегарадошдир.