Ўзбекистон республикаси ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қЎмитаси

Карбаматлар билан заҳарланганда даволаш.
1.Холинэстераза фементини тиклаш учун антидот тропацин (5 мг/кг), бензогексонит (5 мг/кг) ва кокарбаксилаза (2мг/кг) кунига 1 марта 3 кун давомида мускул орасига юборилади.
2.Атропин сульфат 0,5 мг/кг, мускул орасига 1 кунда 2 марта юборилади.
3.Симптоматик даволаш усуллари қўлланилади.
Олдини олиш – ҳайвонларнинг карбаматлар билан контактига йўл қўймаслик, карбаматлар билан ифлосланган озиқаларни сақлаш, транспортировка ва қўллаш қонун-қоидаларига амал қилиш керак.
Хлорорганик бирикмалар (ХОБ) токсикологияси - Қишлоқ хўжалигида ХОБ лар катта эътибор қаратилган. ХОБ лар зарарли ҳашоратлар, каналар, патоген замбуруғларга қарши кенг диапазонли таъсирга эга. Уларни кўпчилик препаратлари тез бузилмайдиган, юқори заҳарли ва профаланган кумулятив ҳусусиятга эга:
Заҳарлилик даражаси бўйича ХОБ лар қўйидагиларга бўлинади:
1.Кучли захарлилар-хлорли аралашма, гексахлоранни гамма-изомери.
2. Юқори заҳарлилар: -дихлорэтан, гексахлорбутадиен, полихлоркамфен, тиодан
3.Ўрта- заҳарлилар ДДТ(дихлор-дифенил-трихлор-метан), ДДД (дихлор-дифенил-дихлор-этан), полихлорпинен, полихлорбутан.
4.Кам заҳарлилар –тедион, мильбекс, фталан, дилор.
ХОБ ларни барча препаратлари ҳайвонлар организмига нафас йўллар орқали, ҳазм канали орқали ва тери орқали тушади.
Хлорорганик бирикмалар кўпчилиги кристал ёки аморф моддалар, сувда эримайди, ёғлар ва лимпоидларда эрийди. Кумулятив хусусиятларга эга, ёғ тўқималарда марказий нерв системасида ва бошқа органларда тўпланади, сут билан ажралиш хусусиятига эга.
Ушбу гуруҳ пестицидларни асосий салбий ҳусусиятларидан бири уларни узоқ вақт атроф муҳит объекларида сақланиб туриши ҳисобланади. Улар жуда чидамли препаратлар гуруҳига мансуб, яъни уларни баъзилари парчаланиши учун 2 йил вақт керак бўлади. Аниқланишича, 1940 йилдан 1970 йилгача дунё бўйича ишлаб чиқарилган 1,5 млн тонна ДДТ ни учдан бир қисми зарарсиз моддага айланган.
Маълумки, ХОБ лар ёғларда яхши эрийди. Бундан шундай хулоса чиқариш мумкинки, ХОБ лар организмга тушгач ички ёғларда, жигарда, тери ости ёғларида, ички секреция безларида, бош ва орқа мияда тўпланади.
ХОБ лар бошқа пестицидларга қараганда ёрқин ифодаланган ганадотоксик таъсирга эга. Улар жинсий гормонлар метаболизмини бузади, эркак ҳайвонларда бепуштлик пайдо бўлади. Қишлоқ хўжалик ҳайвонларини сақлаш ва озиқлантириш шароитига қараб ХОБ лар организмда тақсимланиш ҳусусиятига эга ва гўштда 6 ой, бўйракларда 9 ойгача аниқланади.
ХОБ лар организмдан ичаклар, бўйраклар орқали ва сут берадиган ҳайвонларда сут билан ажралади.