Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти мухандислик курилиш инфраструктураси факултети

Бетон синфи ва маркаси

Бетон ва темирбетон конструкцияларни лойиҳалаш даврида фойдаланиш мақсади, шароитларига кўра бетон сифатининг кўрсаткичлари ўрнатилади, улар орасида асосийлари қуйидагилардан иборат:
1) бетоннинг ўқ бўйича сиқилишдаги мустаҳкамлиги бўйича синфи – В; лойиҳа­нинг ҳамма холатларида асосий таъриф деб кўрсатилади.
2) бетон ўқ бўйича чўзилишдаги мустаҳкамлиги бўйича синфи – В_t; агар бу харак­теристика асосий аҳамиятга эга бўлса, ишлаб чиқаришда назорат қилинадиган ҳолатларда танланади.
Бетоннинг маркаси – унинг физикавий хусусиятлари билан баҳоланади ва қуйида­ги бетон маркаларидан иборат:
а) cовуққа чидамлиги бўйича – F;
б) сув ўтказмаслик бўйича – W;
в) зичлиги бўйича – D;
г) ўз – ўзидан кучланувчи бетон бўйича – S_p.
Бетон синфлари ва маркалари 1.1 жадвал да кўрсатилган.
Бетоннинг сиқилишга бўлган мустаҳкамлик бўйича синфи вақтинчалик қаршилик МПа эталон намуна кублар 15х15х15 см ўлчовли, 28 суткадан кейин сиқилган давлат стандартига мос келиши керак.
Ўлчамлари 15х15х15 см бўлган кубларнинг сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси бетоннинг синфи дейилади.
Темирбетон буюмлари учун бетон синфи ва маркалари:
1. Бетоннинг сиқилишга бўлган мустаҳкамлиги бўйича синфи:
цемент боғловчили оғир бетонлар учун: B7,5; B10; B12,5; B15; B20; B30; B40; B45; B50; B55; B60.
майда донли бетонлар қуйидаги гуруҳларга бўлинади:
А – (қумда йириклик модули 2,1 ва ундан ортиқ) – В7,5; В10; В12,5; В15; В20; В30; В35; В40.
Б – (қумнинг йириклик модули 2 ва ундан кам бўлганда) – В7,5; В10;В15; В20; В25; В30.
В – (автоклавда ишлов берилган) – В15; В20; В25; В30; В35; В40; В45; В50; В55; В60.
Енгил бетонлар учун: В2,5; В3,5 В5; В7,5; В10; В12,5; В15; В20; В30; В35; В40.

Бетон тури	Мустаҳкамлик синфи			Маркаси
	Сиқилиши бўйича		Ўқ бўйлаб чўзили­шига	Музлашга чидамли­лиги бўйича	Сув ўтказмаслиги бўйича	Ўз–ўзидан кучланиши бўйича
Оғир бетон	В3,5; В5; В7,5; В10; В12,5; В15; В20; В25; В30; В35; В40; В45; В50; В55; В60		Bt0,8; Bt1,2; Bt1,6; Bt2; Bt2,4; Bt2,8; Bt3,2	F50; F75; F100; 150; F200; 300; F400; F500	W2; W4; W6; W8; W10; W12	–
Кучланувчи бетон	В20; В25; В30; В35; В45; В50; В55; В60		Bt0,8; Bt1,2; Bt1,6; Bt2; Bt2,4; Bt2,8; Bt3,2	F50; F75; F100; 150; F200; 300; F400; F500	W12 паст бўлмаган	Sp0,6; Sp0,8; Sp1; Sp1,2; Sp1,5; Sp2; Sp3; Sp4
Майдадонали бетон гуруҳлари:					W2; W4; W6; W8; W10; W12	–
А – унда 2 дан юқори модулли исталган шароитда атмосфе­ра босимида қотиши	В3,5; В5; В7,5; В10; В12,5; В15; В20; В25; В30; В35; В40
Б – бу ҳам, 2 ва ундан паст йирик­лик модули	В3,5; В5; В7,5; В10; В12,5;В20; В25; В30;
В–автоклавга ишлов беришни учратиш	В15; В20; В25; В30; В35; В40; В45; В50; В55; В60
Ўрта тўйинган енгил бетон маркаларида				F25; F35; F50; F75; F100;F150; F200;F300; F400; F500	W2; W4; W6; W8; W10; W12	–
D800, D900,	B2,5; В3,5; В5; В7,5
D1000, D1100,	B2,5; В3,5; В5; В7,5;В10; В12,5
D1200, D1300,	B2,5; В3,5; В5; В7,5;В10; В12,5; B15
D1400, D1500,	В3,5; В5; В7,5; В10; В12,5; B15; B20; B25; B30
D1600, D1700,	В5; В7,5;В10; В12,5; B15; B20; B25; B30; B35
D1800, D1900,	В10; В12,5; B15; B20; B25; B30; B35; B40
D2000	B20; B25; B30; B35; B40
Ўрта тўйинган ғовакли бетон маркаларида	Авто­клавли	Авт­о­клавсиз		F15; F25; F35; F50; F75; F100	–	–
D500	В1; В1,5	В1; В1,5
D600	В1; В1,5; B2; B2,5	B1,5; B2; B2,5
D700	B1,5; B2; B2,5; B3	B1,5; B2; B2,5; B3,5
D800	B2,5; B3,5; B5	B3,5; B5
D900	B3,5; B5; B7,5	B5; B7,5
D1000	B5; B7,5; B10	B7,5; B10
D1100	B7,5; B10; B12,5; B15	B10; B12,5
D1200	B10;B12,5; B15	–
Ўрта зичликдаги ғовак бетон маркаларида	B2,5; B3,5; B5; B7,5 B3,5; B5; B7,5		–	F15; F25; F35; F50; F75; F100	–	–

Бетоннингсиқилишдагимустаҳкамлигибўйичасинфи, бетонватемирбетонконструкциявамаҳсулотларинингишчилойиҳасидакўрсатилади.