Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

5. Лойиҳани молиялаштиришда Таваккалчилик ҳисоботи.

Лойиҳани молиялаштиришда уни фойдали таъминлашдаги асосий шартлардан биридир. Молиялаштириш 2 асосий масалани бажаришга қаратилган бўлиши керак:

1. 
   Инвестициялар оқимини таъминлаш лойиҳани режали бажариши зарурдир.
   
2. 
   Капитал чиқимлар ва инвестицияларни оптимал таркиби ҳисобига лойиҳа таваккалчилиги ва солиш афзаллигини олиш.
   

Лойиҳани молиялаштириш режаси-Таваккалчиликни қуйидаги хилларини ҳисобга олиши керак, лойиҳани хаётга лаёқатсизлиги , таваккалчилиги -энг катта Таваккалчилик.
5.1.Лойиҳани хаётга лаёқатсизлиги таваккалчилиги.

Инвесторлар ишончи комил бўлиши керакки лойиҳадан кутилаётган даромадлар, чиқимларни қоплашга, қарзларни тўлашга ҳар қандай капитални таъминлашга етарлигига.
Ундан ташқари лойиҳани молмялаштириш амалда қўлланиладиган ишонч тестлардан қониқиш хосил қилиши керак, чунки институционал инвесторлар, масалан: суғурта компаниялари, лойиҳага инвестицияларни критиш амалга ошириш имкониятига эга бўладилар.
5.2.Солиқ таваккалчилиги.
Солиқ таваккалчилиги - солиқ чегиртмасини кафолатлаш имконияти йўқлигини ўз ичига олади, лойиҳа маълум муддатга эксплутацияга тушмаслиги, солиқларда ютуқ йўқотиш шунинг учунки иштирокчилар амалдаги иқтисодий ўзини оқлай олмаган лойиҳаларида ишни тўхтатганлар.
Солиқ қонунияти ўзгариши.Масалан: мулкчилик солиғини ошиши ёки лойиҳани эксплуатацияга туширишдан олдин амортизация нормасини ўзгариши. Лойиҳани амалга ошириш натижасида солиқ афзалликларини пасайтирувчи солиқ хизматини қарорлари.
Инвесторларга солиқ таваккалчилигидан амалдаги кафолатлар орқали қисман химоя қилишга тўғри келади.
5.3 Қарзларни тўламаганлик таваккалчилиги.
Муваффақиятли лойиҳалар ҳам даромадларни вақтинчалик пасайиши билан тўқнашиши мумкин, ишлаб чиқарилаётган махсулотга қисқа вақт талабни тушиши ёки бозорда махсулотни кўп ишлаб чиқариши натижасида нархни пасайиши.
Бундай тебранишлардан ўзини химоя қилиш учун лойиҳадан бўладиган йиллик даромадлар қарзлар бўйича йиллик тўловларни максимал қоплаши керак.
Иштирокчилар қарзларни тўламаганлик таваккалчилигини пасайтириш чораларини қўллашлари мумкин. Заҳира фондларидан фойдаланиш, ишлаб чиқариш тўловлари, қўшимча молиялаштириш. Назарда тутиладиган даромадларни етарлилигидан ташқари, молиялаштириш режаси - Қарз бўйича тўловлар заҳирасини ўз ичига олиши тавсия қилинади.
Айрим лойиҳаларда - қарз бўйича тўловлар заҳира фонди ўрнига ишлаб чиқариш тўловлари принципи қўлланилиши мумкин. Даромадлар билан таъминланган лойиҳаларда иштирокчилар қарзлар бўйича тўловлар амалга ошириш мажбуриятини оладилар, бу мақсадлар учун лойиҳа бўйича ишлаб чиқариш махсулотдан олинган даромадни маълум (%) фоизни кафолотлайдилар.
Режа - қўшимча молиялаштириш имкониятларини кўзда тутмоғи керак.
Бунга зарурият лойиҳа масштабларини ўсишида юзага келиши мумкин. Айрим Кредиторлар кўзда тутилмаган ҳар ажатларни қоплашни таъминлашга контрактда бўлиш зарур.
Лойиҳа иштирокчилари томонидан-қарзларни туламаганлик таваккалчилигини пасайтириш бўйича ишончли чора амалга оширилгандан кейин, инвестор-қарзлар буйига қисман ёки тўлиқ туловларни кафолатлашни қўллаши мумкин .