Zbekiston respublikasi tashqi ishlar vazirligi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

Davlat qimmatli qog’ozlarini birlamchi bozorda sotish (ochiq bozordagi
operatsiyalar)
Afzalliklari:

Bu instrumentni boshqarish Markaziy bankning xazinachilik bilan
muvofiqlashgan holda veksellarini sotishga o’xshaydi, chunki chikarilayotgan
veksellar hajmi byudjet kamomadini moliyalashga bo’lgan ehtiyojdan ortib qolishi
mumkin;

Agar Markaziy bank bevosita moliyalash faoliyatini to’xtatsa, bu
instrument davlat boshqaruv organlarining moliyaviy intizomini mustahkamlashga
yordam beradi.
Kamchiliklari:

Agar xazinachilik qayta moliyalash stavkasini bozordagidan pastroq
darajada o’rnatish orqali aukstion jarayoniga aralashsa qarzlarni boshqarish
vazifasi pul-kreditni tartibga solish vazifalariga zid kelib kolishi mumkin;

Agar pul-kreditni tartibga solish birlamchi emissiyaga asoslangan
bo’lsa, aukstionlarni tez-tez o’tkazilib turilishi ikkilamchi bozorning rivojlanishiga
to’skinlik qilishi mumkin.
Valyuta svoplari va bevosita oldi-sotdi tadbirlari
Afzalliklari:

Katta hajmdagi valyuta bozori sharoitida, lekin davlat qimmatli
qogozlari bozorining faolligi etarli darajada bo’lmagan sharoitlarda svoplar REPO
operatsiyalari urniga olib borilishi mumkin; 

Agar valyuta bozori pul bozoriga nisbatan ko’proq rivojlangan bulsa,
bevosita oldi-sotdi tadbirlari amaliy ahamiyatga ega bo’ladi.
Kamchiliklari:

Agar valyuta operatsiyalari valyutaning asoslanmagan ayirboshlash
kursini ushlab turish maqsadida amalga oshirilsa, Markaziy bank zarar ko’rishi
mumkin.
Ikkilamchi bozordagi operatsiyalar (bevosita oldi-sotdi yoki REPO
operatsiyalari)
Afzalliklari:

Bozorda qulaylikni ta’minlaganligi tufayli bunday operatsiyalar
uzluksiz olib borilishi mumkin;

Ushbu operatsiyalar ochiqligi bilan tavsiflanadi;

Ular bozorning rivojlanishiga olib keladi;

Bu operatsiyalar pul bozori tomonidan bo’ladigan bevosita reakstiyani
vujudga keltiradi.
Kamchiliklari:

Likvidli va hajmi katta ikkilamchi bozor mavjud bo’lishilozim,
Markaziy bank esa etarli darajada bozorda muomalada bo’lgan aktivlar zahirasiga
ega bo’lishi kerak.