Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

таркибига таъсири 
Нисбий нархлар ва талаб 
Бизнинг моделимизда иқтисодиѐтдаги талабнинг қиймати ишлаб 
чиқариш қийматига тенг бўлиши керак: 
Рм*Qм + Ро*Qо = Рм*Dм + Ро*Dо = V, 
Dм 
ва Dо – истеъмол ҳажмлари. 

---

42 
Шундай қилиб, ишлаб чиқариш ва истеъмол ҳажмлари битта тенг қиймат 
чизиғи билан аниқланиши керак (1.8 - расм). 
Расм 1.8. Стандарт моделида ишлаб чиқариш, 
истеъмол ва савдо
D
Q
Q
м
Q
о
Матонинг
экспорти
Озиқ
-о
вк
а
т 
им
пор
ти
Бефарқлик чизиғи
 
Ушбу графикда (Qм – Dм) матонинг экспорт ҳажмини билдиради, (Qо – Dо) 
эса озиқ-овқатнинг импорт миқдорини кўрсатади. 
Тенг қиймат чизиғидаги нуқтани танлаш истеъмолчилар дидларига 
боғлиқ бўлади. Истеъмолчиларнинг дидлари графикда бефарқлиқ чизиқлари 
орқали кўрсатилиши мумкин. Ушбу чизиқларнинг ҳар бири истеъмолчиларни 
тенг даражада қониқтирадиган мато ва озиқ-овқат комбинациясини аниқлайди.
Иқтисодиѐт энг катта фаровонлик даражаси эришилганига тўғри 
келадиган тенг қиймат чизиғининг нуқтасида талабни таъминлашга ҳаракат 
қилади. У иқтисодиѐт эриша оладиган энг юқори бефарқлик чизиғига тенг 
қиймат чизиғи уринма бўлган нуқтада жойлашган бўлади.
Иқтисодиѐт янги юқорироқ бефарқлик чизиғига ўтди, демак унинг 
фаровонлиги ўсди (1.9 - расм). 
Ушбу ҳолат иқтисодиѐт матони экспорт қилувчиси бўлгани учун 
кузатилади. Матонинг нисбий нархи кўтарилганда, иқтисодиѐт матонинг барча 
экспорт миқдорига нисбатан кўпроқ озиқ-овқат миқдорини импорт қилиш 
имкониятига эга бўлади. Шундай қилиб, экспорт маҳсулотининг юқорироқ 
нисбий нархи мамлакат учун афзаллик ҳисобланади.

---

43